تأثير پوترسين بر عملكرد و برخي پارامترهاي فيزيولوژيك گندم در واكنش به تنش كم‌آبي

تــنش خشــكي يكي از مهــم تــرين عوامــل محيطــي دخيل در كــاهش رشــد و عملكــرد گندم است و با اختلال در فرآيندهاي مورفولوژيك و فيزيولوژيك، باعث بروز خسارات فراواني مي شود. از طرف ديگر، پوترسين به عنوان يك محرك رشدي و با خاصيت آنتي اكسيداني در گياه، مي تواند اثرات مخرب ناشي از تنش كم آبي را مهار كند. به اين منظور، آزمايشي به صورت فاكتوريل و برپايه طرح كاملاً تصادفي در سه تكرار در گلخانه دانشكده كشاورزي دانشگاه محقق اردبيلي اجرا شد. فاكتورها شامل تنش كم آبي (شاهد، 85 درصد و 65 درصد ظرفيت زراعي)، ارقام گندم (كوهدشت، زاگرس، گنبد و لاين هاي23، 24، 25، 27، 28، 39 و 40) و پوترسين (عدم كاربرد، 0.088 گرم در ليتر و 0.178 گرم در ليتر) بود. محلول پاشي پوترسين در مرحله سه برگي گياه انجام شد و يك روز بعد، تنش كم آبي به مدت يك هفته اعمال شد. مقايسه ميانگين ها نشان داد كه تنش كم آبي موجب كاهش شاخص كلروفيل برگ، F0، Fm، Fv/Fm، طول ساقه و نيز عملكرد دانه (تعداد دانه و وزن دانه) در برخي از ژنوتيپ هاي مورد مطالعه شد، تركيب تيماري پوتريسين با غلظت 0.088 گرم بر ليتر و تنش خشكي، موجب بهبود شاخص كلروفيل (28.16 درصد) و ميزان فتوسيستم دو (10.54 درصد) نسبت به شرايط كنترل شد. همچنين دندروگرام حاصل از تجزيه خوشه اي، ژنوتيپ هاي مورد مطالعه را در شرايط تنش كم آبي و محلول پاشي پوترسين در سه گروه قرار داد. به طوركلي، تغذيه برگي پوترسين با غلظت 0.088 گرم بر ليتر در بهبود سيستم فتوسنتزي و ايجاد تحمل گياه گندم در برابر تنش كم آبي موثرتر و قابل توصيه مي باشد. در بين ژنوتيپ هاي مورد مطالعه، كوهدشت، زاگرس و لاين 27 به دليل سيستم فتوسنتزي تقويت يافته با پوترسين و به دنبال آن بهبود عملكرد دانه، به تنش كم آبي متحمل تر بودند.