تصويرپردازي از حكمراني مطلوب در جمهوري اسلامي ايران مبتني بر اسناد بالادستي

نظريه حكمراني خوب پس از نظريات دولت بزرگ و كوچك در حوزه اداره عمومي مطرح شده است كه نقش‌هاي متفاوت و بعضاً متناقضي را نسبت به الگوي‌هاي قبلي براي حاكميت تعريف مي‌كند. در اين نظريه، اداره عمومي جامعه، فرايندي مشاركتي است و نقش‌آفرينان آن، دولت، بخش خصوصي و جامعه مدني هستند كه هر يك سهمي مشخص در اداره مطلوب جامعه بر عهده دارند. با توجه به اينكه مفهوم خوبي در حكمراني خوب، مفهومي هنجاري است، در نتيجه مبتني بر ارزش‌ها و خاستگاه ذهني نظريه‌پردازان طرح و ارائه خواهد شد. با اينكه مي‌توان از برخي آموزه‌هاي اين نظريه استفاده نمود، اما الگوي مطلوب حكمراني براي نظام سياسي هر كشور مستثني از فرهنگ، مذهب و بوم آن قابل ارائه نيست. از طرفي اسناد بالادستي در هر نظام حاكميتي، مبين اصول، ارزش‌ها، اهداف و آرمان‌هاي آن نظام است كه مي‌توان آن را به عنوان منبع اصلي براي تصويرپردازي از حكمراني مطلوبِ مد نظر آن نظام در نظر گرفت. هدف از اين پژوهش، تصويرپردازي حكمراني مطلوب جمهوري اسلامي ايران مبتني بر اسناد بالادستيِ رسمي و مصوب كشور مي‌باشد. روش پژوهش در تحقيق حاضر، روش داده‌بنياد است. در اين پژوهش، ابتدا 58 سند راهبردي و رسمي در نظام جمهوري اسلامي احصاء و سپس به روش كدگذاري و استفاده از نرم‌افزار MAXQDA، مفاهيم، مقوله‌ها و در نهايت، تصوير مطلوب از حكمراني جمهوري اسلامي ايران مدل‌سازي شده است. بر اساس نتايج يافته‌ها، لازمه حكمراني مطلوب در جمهوري اسلامي ايران، نقش‌آفريني در عرصه داخل و خارج از كشور است. نقش‌هاي حكمراني مطلوب در داخل كشور، شامل: كرامت، تربيت، عدالت، امنيت، معيشت و پيشرفت و نقش‌هاي حكمراني مطلوب در خارج از كشور در 5 عرصه‌ جهان اسلام، امامت، مستضعفين جهان، حمايت، سازمان‌هاي بين‌المللي، هدايت، نظام سلطه، مقاومت و ساير كشور‌ها و شراكت در نظر گرفته شده است. پس از تعيين نقش‌ها، متناسب با عرصه‌ها، مدل‌سازي الگوي حكمراني مطلوب بر اساس روش استراوس و كوربين صورت گرفته است. بر اساس اين مدل، پديده محوري تربيت، شرايط علّي كرامت، شرايط زمينه‌اي امنيت، شرايط مداخله‌گر شراكت بوده و مقوله‌هاي راهبردي نيز نقش‌هاي مقاومت، عدالت و پيشرفت است و در نهايت مقوله‌هاي پيامدي، شامل نقش‌هاي معيشت، امامت، هدايت و حمايت در نظر گرفته شده است.