ابعاد و مؤلفه‌هاي حاكميت مطلوب در قرآن كريم

مفهوم حاكميت خوب الگويي است كه در پي ناكارآمدي سازوكارهاي پيشين توسعه از سوي كشورهاي توسعه‌يافته و مجامع بين‌المللي ارائه شد. اما به‌واسطه خاستگاه هنجاري متفاوت طرح آن از سوي انديشمندان مختلف مورد انتقاد قرار گرفته است. بر اين اساس اين مقاله درصدد آن است تا با تكيه به سه بعد كتاب هدايت بودن، وجود همه لوازم هدايت تشريعي و جهان‌شمولي آموزه‌هاي قرآن، ابعاد و مؤلفه‌هاي حاكميت مطلوب را با استفاده از تركيبي از دو روش تحقيق موضوعي قرآن كريم و تحليل مضمون از آيات قرآن استخراج نمايد. بنابراين با انتخاب كليدواژه مناسب (ريشه ح-ك-م) و بررسي آيات منتخب (703 آيه) در قالب سياق آن (63 سياق)، نكاتي به‌دست آمد كه با مطالعه و مقايسه محتوايي با تفاسير منتخب ضمن تكميل، روايي نكات استخراجي (در مجموع 393 نكته) مورد ارزيابي قرار گرفته و سپس با روش تحليل مضمون دسته‌بندي و كدگذاري شد. در نهايت ابعاد حاكميت مطلوب با تكيه به 33 مؤلفه به‌دست آمده در 5 عنوان شريعت‌گرايي اسلامي، معنويت‌گرايي اسلامي، عقل‌گرايي، عدالت‌گرايي اسلامي و مردم سالاري ديني دسته‌بندي گرديد. سبك مستخرج از مؤلفه‌ها و ابعاد با عبارت «حاكميت برادرانه در سايه ولي حق» عنوان‌گذاري شد.