تحليل مقايسه‌اي مناظره در غزل سبك عراقي و غزل معاصر

بسياري از شاعران براي بيان انديشه هاي خود فنّ مناظره را برگزيده اند. از آنجا كه گسترده ترين افق شعري فارسي متعلّق به نوع  غنايي است، تعداد بسياري از مناظره هاي فارسي نيز زيرمجموعۀ اين نوع ادبي قرار گرفته‌اند. شاعر در اين مناظره ها ميان عاشق و معشوق گفت‌وگو يا پرسش و پاسخي ترتيب مي دهد و هرطرف مي كوشد با برتري دادن ديدگاه هاي خود، حريف را قانع يا به پذيرش نظر خويش مجبور كند. شاعران معاصر نيز در اشعار خود به‌فراواني از مناظره استفاده كرده اند؛ امّا بيش از آنكه به تفاخر و رقابت با طرف مقابل بپردازند، به گفت‌وگو و تعامل پرداخته اند و كوشيده اند فضايي برهاني تشكيل دهند. پژوهش حاضر با شيوۀ توصيفي -تحليلي انجام شده و به اين پرسش‌ها پاسخ داده است كه مناظره هاي عاشقانه در غزل سبك عراقي با مناظره هاي عاشقانۀ غزل معاصر چه تفاوت هايي دارند و علّت پيدايش اين تفاوت ها چيست؟ سپس به اين نتايج دست يافته كه غزل معاصر به دليل دگرگوني هاي حاصل از شرايط سياسي و اجتماعي ايران و در نتيجۀ تغيير جهان‌بيني شاعران، به گفت‌وگو روي آورده و با تغيير جايگاه معشوق و فرديّت يافتن وي، تغييرات بنيادين در غزل هاي مناظره اي معاصر ايجاد شده است؛ به گونه اي كه غزل‌هاي مناظره اي معاصر از نظر ساختار، موضوع و محتوا، جنسيّت عاشق و معشوق با غزل هاي مناظره اي سبك عراقي تفاوت دارند.