هيوِلَه؛ عروسي‌خواني لري (تحليل محتوا و ساختار يك عروسي‌خواني)

در فرهنگ قوم لر، عروسي‌خواني‌هاي فراواني وجود دارد كه هيوِلَه (hivela) يكي از آنهاست. اين عروسي‌خواني در نواحي متعدّد لرنشين، روايت‌هاي گوناگوني دارد. در شهرستان ازنا، واقع در استان لرستان، هيوله‌اي مرسوم است كه 32 بيت دارد و گسترۀ آن از خواستگاري تا بعد از روز عروسي است. اين مثنوي، وزن هجايي دارد و سرايندۀ آن نامشخّص است. در اين جستار، ويژگي‌ها، نحوۀ اجرا، قالب، وزن، قافيه و جنبه‌هاي زيبايي‌شناسانۀ اين سرود بررسي شد و روايت اصلي‌ آن، در قالب پانزده مراسم مجزّا، طبقه‌بندي و تحليل گرديد. هدف اين پژوهش، معرّفي كامل اين عروسي‌خواني و روشن كردن مرز آن با ساير عروسي‌خواني‌هاي لري مانند كِل زِنُون، سيت‌بيارِم و ... است؛ زيرا معمولاً به ‌اشتباه، آنها را مترادف يكديگر مي‌دانند. اشعار عاميانه به علّت پيوند در ريشه‌ها، شباهت‌هاي زيادي دارند و طبقه‌بندي ‌كردن آنها مشكل است ليكن نبود پژوهش‌هاي ساختارمند دربارۀ عروسي‌خواني‌هاي لري، اين خلأ را بيشتر نمايان كرده است. بررسي هر يك از اين عروسي‌خواني‌ها‌ به‌طور مجزّا، موجب قضاوت بهتر دربارۀ مجموع عروسي‌خواني‌هاي فرهنگ لر مي‌شود. اين پژوهش به شيوۀ توصيفي – تحليلي انجام شده است كه دادۀ اصلي آن بر مبناي تحقيقات ميداني در استان‌هاي متعدّد لرنشين به‌ دست ‌آمده و ضمن آن، تحقيقات و آثار مكتوب ساير پژوهندگان مطمح نظر بوده است.