رسانه، فرهنگ‌سازي و باروري: شناسايي و رتبه بندي عوامل مؤثر بر باروري با استفاده از رويكرد فرايند تحليل سلسله مراتبي

كشور ايران از دهۀ 1380 به عنوان يكي از كشورهاي داراي باروري پايين تر از سطح جانشيني شناخته مي شود. بر اين اساس، برنامه ريزان و سياستگذاران به دنبال ارائۀ راهكارهاي مناسب و كارآمد با هدف افزايش باروري هستند. هدف مقالۀ حاضر شناسايي و اولويت دهي به شاخص هاي تأثيرگذار بر باروري در ايران با استفاده از مدل ارزيابي مبتني بر فرايند تحليل سلسله مراتبي است. بدين منظور، پرسشنامۀ خبره طراحي و توسط خبرگان علمي تكميل شد و سپس نتايج استخراج شده از پرسشنامه ها با استفاده از نرم افزار اكسپرت چويس مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. تجزيه و تحليل نتايج به دست آمده مبيّن اين است كه بر اساس ديدگاه خبرگان، شاخص رسانه هاي جمعي بيشترين اثرگذاري و شاخص وضعيت اقتصادي خانوار داراي كمترين اثر در باروري زنان است. از بين شاخص هاي رسانه، تلويزيون و اينترنت و شبكه هاي مجازي تأثير قابل توجهي بر بارروي دارند.  از ديدگاه خبرگان در بين زير شاخص‌هاي موثر بر باروري، تقسيم كار برابر بين زن و مرد در خانواده رتبۀ اول را در بين شاخص هاي مؤثر بر باروري به خود اختصاص داده است. تجربه كشورهاي با باروري پائين بيانگر تاثير گذاري مثبت برابري جنسيتي بر نگرش و رفتار باروري در خانواده است، و از اين‌رو تاكيد بر اين مهم در محتوي برنامه هاي رسانه اي مي تواند بطور غير مستقيم بر نگرش و رفتار زوجين در مورد فرزندآوري موثر باشد.  به نظر مي رسد از ديدگاه خبرگان علمي در اين مطالعه، فرهنگ سازي هدفمند درمورد افزايش باروري از طريق شناخت مخاطبين آگاه و تحصيلكرده و بهره گيري از شواهد علمي و ارائه مطالب اقناعي براي آنان نقش مؤثري در تغيير ايده و رفتار زوجين در مورد باروري داشته باشد. بديهي است ايجاد بسترهاي لازم براي تحقق ايده هاي جوانان و زوجين در مورد ازدواج و فرزندآوري نيز نقش مهمي ايفا مي كند.