تحليل نظام مسائل فيلم‌ها با تاكيد بر توابع تعليقي (مطالعه موردي: چهلمين جشنواره فيلم فجر)

تفاوت اصلي موضوع با مسئله اين است كه موضوع در مقام ارائه ي شاكله و دامنه ي اصلي متن است و مسئله ناظر به گره ي اصلي و محل اصطكاك و شاهراه توجه است. بنابراين زماني كه نظام مسائل فيلم‌هاي جشنواره بررسي مي‌شود، به نطفه و ايده ي اصلي فيلم - كه سبب شكل‌گيري دامنة موضوعي آن شده است - پرداخته مي‌شود. فيلم‌هاي چهلمين جشنوارة فيلم فجر به‌عنوان محمل بررسي اين مقاله، با مشاهدة مستقيم تمام فيلم‌ها در ايام جشنواره (12-22 بهمن 1400) ارزيابي شد و به روش تحليل توصيفي بيان شده است. سه وجه بررسي فيلم‌ها عبارت است از: فضاسازي و نقطة ارتباط‌گيري فيلم، تعليق و مسئلة فيلم، نتيجه و القاي فيلم كه وجه مسئله و تعليق به‌شكل ويژه اي مطرح شده است. تعليق ماهيت اصلي مسئله است و هر چالشي ابتدا در مقام تعليق فكري ظاهر مي‌شود كه نشانة آن گمشدگي و ابهام است؛ سپس به اعتبار فعليت، در تعليق توجيهي خود را نشان مي‌دهد و نشانة آن توازن و عزم جدي نداشتن در انجام درست امور است و سپس در مقام رفتار، به‌صورت تعليق عملياتي جلوه مي‌كند و نشانة آن سستي، تنبلي و بي‌حركتي در رفتار است. توابع تعليقي، بيانگر شيوة مواجه شدن يك پديده با اين سازوكار است. هر فيلمي داراي يك مسئله بنيادين است كه نطفة شكل‌گيري همان فيلم خواهد بود. برآورد مسئله هاي تمام فيلم‌هاي اين جشنواره، با عنوان نظام مسائل با تأكيد بر هويت مسئله و همچنين فرايند مواجهه با آن مسئله و روش حل آن با عنوان توابع تعليقي صورت گرفته است. چون تصوير و فيلم، شمايل آيندة جامعه را بر روان مخاطب القا مي‌كند، بررسي مسائل آن، جهت‌گيري و آداب اجتماعي فرداي جامعه را روشن مي‌سازد. از اين منظر شناخت مسائل فيلم‌هاي جشنواره، به شناخت بهتر مسائل فرداي جامعه منجر خواهد شد. با ارزيابي فيلم‌هاي جشنواره، اين نتيجه حاصل شد: بيشتر مسائل فيلم‌ها در دسته بندي كلي يا داراي وجه خيالي منفكي از جامعه قرار دارد و با مسائل مردم جامعه سنخيتي پيدا نمي‌كند؛ يا آدرس نادرستي از آرمان‌ها و مشكلات جامعه ارائه مي‌دهد كه وجه مصلحانه ندارد و مخاطب را به شكل‌گيري و سوق به مسائل مطرح شده دعوت مي‌كند؛ يا گزاره‌هاي مسئله محور درستي بيان مي‌كند، اما فضاسازي و القاي مناسبي براي ارتباط و اشتياق مخاطب برقرار نكرده است.