ايران، چين جديد و افق‌گشايي كمربند ـ راه

اشاره‌اي به چيستي ايده كمربند ـ راه، اشاره‌اي است كه در اين مقاله ي كتابخانه‌اي، شناخت چين مدرن را به‌عنوان مبدع آن ضروري مي‌سازد. درنتيجه، سرگذشت چين مدرن در دو مرحله ي كمونيست و توسعة اقتصادي شتابان، مركز توجه قرار مي‌گيرد. يكي از پيامدهاي داخلي چنين روندي ايجاد شكاف توسعه‌اي ميان برخي مناطق كشور است كه دولت را به اجراي برنامه‌هايي براي رفع اين بي‌توازني وامي‌دارد. پيدايش طبقة متوسط ديگر پيامد اين روند است كه به مصرف محصولات فرهنگي غربي گرايش دارد. اين مسئله، بستر چالش‌هاي «تله طبقه ي متوسط» و «دموكراسي‌خواهي» را در عرصه‌هاي اقتصاد و سياست پديد مي‌آورد. توسعه ي اقتصادي شتابان چين، افزون بر پيامدهاي داخلي، پيامدهاي خارجي ويژه‌اي دارد كه شكاف اقتصادي ـ سياسي شرق و غرب نظام بين‌الملل، يكي از آثار آن است. تجربه متفاوت چيني‌ها در توسعه، به تحول نظريه‌هاي توسعه ختم مي‌شود؛ زيرا مقايسة نسبت هم‌سازي ميان دموكراسي و توسعة اقتصادي در تجويز ذهني امريكايي‌ها با تجربه ي عيني چيني‌ها در تباين قرار دارد. به اين مسئله مي‌توان حواشي چشم‌انداز جهاني توسعه چين و طرح ابرقدرتي آن‌را افزود كه بعضاً از سوي امريكايي‌ها توليد و ترويج مي‌شود؛ و از قضا، مفاهيم راه، جهاني‌سازي و ابرقدرتي، ظرفيت‌هاي مهمي براي پيشبرد اين بحث است. از اين منظر، امروزه ما با دو ديدگاه مختلف دربارة راه ابريشم مواجهيم: راه ابريشم جديد چيني، راه ابريشم نوين امريكايي. درنهايت نيز مسئله ي ايران و راه ابريشم از جهات مختلف بررسي خواهد شد.