«همبستگي» در ايرانِ معاصر: تاريخِ يك مفهوم (از دورۀ مشروطه تا انقلابِ 1357)

هدف اين مقاله مطالعۀ تاريخ مفهوم همبستگي در ايران معاصر است. در اين مطالعه استفادۀ عمومي از اين واژه از استفادۀ آن در علوم اجتماعي تفكيك شده است. مطالعۀ ما نشان مي‌دهد واژۀ همبستگي، در زبان فارسي واژۀ جديدي است كه در دهۀ 20 جعل شده و رواج پيدا كرده است. اما واژگان خانوادۀ اين مفهوم مانند اتفاق، اتحاد، معاضدت و تعاون، برادري و اخوت، از دورۀ مشروطه و قبل از آن رايج بوده‌اند. از اين ميان واژگان اتحاد و اتحاديه و تعاون و برادري تا امروز نيز استفاده مي‌شوند. در ادبيات علوم اجتماعي واژۀ همبستگي به عنوان معادلي براي solidarity از دهۀ 40 رواج پيدا مي‌كند. اين واژه اغلب در ترجمه و شرح آثار دوركيم ديده مي‌شود. رد دو تفسير از اين مفهوم را مي‌توان در ادبيات علوم اجتماعي اين دوره ديد. يكي تفسيري متأثر از سوسياليسم فرانسوي كه همبستگي را در كنار تعاون و سنديكاليسم مي‌بيند و آن را امري مي‌داند كه بايد با مشاركتِ همۀ شهروندان جامعه ساخته شود. تفسير دوم متأثر از جامعه‌شناسيِ محافظه‌كار آمريكاست كه همبستگي را به معناي همنوايي با نظم موجود مي‌داند.