بررسي الگوي بيان ژن هاي چرخه بيوسنتز جيبراليك اسيد و براسينواستروئيد دخيل در جوانه زني و تقويت كننده رشد و نمو كلزا در پاسخ به عصاره جلبك قهوه اي (Ascophyllum nodosum)

عملكرد كلزا و كيفيت قابل‌قبول روغن، اين گياه را به عنوان يكي از مهم ترين گياهان براي تأمين روغن خوراكي قرار داده‌است. با توجه به قرار گرفتن كشور ايران در اقليم گرم و خشك و نياز بذر براي جوانه‌زني و استقرار مناسب گياهچه‌ها به آب، ضرورت يافتن راهكاري در جهت بهبود جوانه‌زني و استقرار گياهچه‌ها احساس مي‌شود. استفاده از پرايمينگ بذر و نيز تيمار گياهچه‌ها با عصاره‌ي جلبك دريايي Ascophyllum nodosum يكي از راهكارها براي بهبود يكنواختي سبز شدن و استقرار گياهچه است. پژوهش حاضر به تأثير كاربرد عصاره‌جلبك دريايي بر جوانه‌زني بذر كلزا و تغييرات الگوي بيان نسبي برخي ژن‌هاي چرخه بيوسنتز جيبرليك اسيد و براسينواستروئيد دخيل در جوانه‌زني و تقويت‌كننده رشد و نمو كلزا با استفاده از روش Real time PCR پرداخته‌است. براي اين منظور شاخص‌هاي جوانه‌زني در اثر اعمال تيمار اندازه‌گيري شد، همچنين اعمال تيمار غلظت 0.1 درصد حجمي عصاره‌ي جلبك در چهار سطح تيمار زماني (0، 10، 15 و 30 روز يك‌بار) تا زمان گل‌دهي گياه صورت گرفت و نمونه‌برداري از برگ‌هاي گياه مربوط براي هر تيمار در سه تكرار بيولوژيك در دو آزمايش جداگانه گلخانه‌اي و آزمايشگاهي انجام شد. نتايج اين مطالعه، مؤثر بودن استفاده از تيمار عصاره‌جلبك دريايي را بر افزايش درصد جوانه‌زني و بنيه بذر نشان داد به‌گونه‌اي كه صد در صد جوانه‌زني بذرهاي تحت تيمار در روز سوم صورت پذيرفت. در بخش ارزيابي ميزان بيان نسبي كاربرد تيمار مذكور افزايش در بيان ژن‌هاي EXP، ATI، ENTKO، AEC و BINSP كه همگي از جمله ژن‌هاي مهّم و كليدي در فرآيند جوانه‌زني هستند را نسبت به تيمار شاهد نشان داد. استفاده از تيمار عصاره‌جلبك دريايي بيشترين ميزان بيان نسبي را در ژن‌هاي ATI و ENTKO به‌ترتيب به ميزان 4.39 و 5.70 در تيمار زماني 30 روز و كمترين ميزان بيان براي ژن‌هاي GIB و EXP در هر سه تيمار زماني 10، 15 و 30 روز به‌دست آمد. همچنين، بيشترين ميزان همبستگي مثبت در سطح احتمال %5 بين ژن‌هاي XEN با GIB (همبستگي 1) و ENTKO با BINSP (همبستگي 0.98) مشخص شد. همبستگي ژن‌هاي ياد شده در اثر كاربرد عصاره‌جلبك در نهايت منجر به تأثير مثبت بر فرايند جوانه‌زني بذرهاي كلزا داشت. همچنين ژن‌هاي GIB و ATI (همبستگي 0.50 -) و نيز XEN با ATI (همبستگي 0.49 -) داراي همبستگي منفي در سطح احتمال 5% بودند و افزايش يكي، كاهش ديگري و برعكس كاهش بيان يك ژن، افزايش بيان ژن ديگر را به‌دنبال داشت و مشخص مي‌كند كه فعاليت فراورده پاياني هر كدام از اين ژن‌ها قادر است بر فرآيند جوانه‌زني و فرايندهاي تقويت‌كننده رشد و نمو تأثيرگذار باشد.