تعيين نرخ انتشار آلاينده PM10 در اراضي مستعد گرد و غبار با استفاده از مدل پخش و پراكندگي CALPUFF

سابقه و هدف‌: گرد و خاك و غبار از پديده‌هاي مهم جوي هستند كه دربسياري از مناطق از جمله ايران و كشورهاي همجوار در بهار و تابستان اتفاق مي‌افتد و يكي از چالش‌هاي مهم قرن بيستم و يكم به شمار مي‌رود و اين پديده در مقياس جهاني از مناطق خشك و نيمه خشك و به واسطه تغيير اقليم، تغيير پوشش گياهي، فرآيندهاي پيش رونده فرسايش خاك و اختلالات ناشي از آنها، حساسيت مناطق را نسبت به فرسايش سريعي كه واكنش‌هاي مهمي بر اقليم منطقه و بيابانزايي خواهد داشت. اهواز مركز استان خوزستان يكي از هشت كلان شهر آلوده ايران از منظر آلودگي هوا است‌. هدف از اين پژوهش تعيين ميزان شدت نرخ توليد آلايندگي ذرات معلق كمتر از 10 ميكرون با استفاده از مدل‌سازي و مقايسه نتايج خروجي با داده‌هاي اندازه‌گيري شده و تغيير ميزان شدت نرخ توليد آلايندگي براساس داده‌هاي اندازه‌گيري شده و محاسبه فرمول تعيين ميزان نرخ توليد آلايندگي PM10 ناشي از رخداد گرد و غبار در شهر اهواز مي‌‌باشد‌. مواد و روش‌ها : كلان‌شهر اهواز با در نظر گرفتن توپوگرافي پيچيده در منطقه‌اي خشك و در مجاورت منابع اصلي و ابتدايي گرد و غبار داراي شرايط ويژه‌‌اي است كه در اين مطالعه غلظت ذرات معلق كمتر از  10 ميكرون در تاريخ پانزدهم ماه ژوئن سال 2019  ميلادي‌( تير ماه 1398) مورد بررسي قرارگرفته است‌. در اين تاريخ ، بيشينه‌ي غلظتPM10 در شهر اهواز 1422 ميكروگرم بر متر مكعب در روز 15 ژوئن اعلام شده است كه غلظت اين ذرات بيش از 9 ‌برابر غلظت استاندارد هواي آزاد سازمان حفاظت محيط زيست ايران (150 ميكروگرم بر متر مكعب) بوده است. از داده‌هاي غلظت ايستگاه سنجش سازمان حفاظت محيط زيست و داده هاي هواشناسي سطحي و جو بالا ايستگاه اهواز براي اجراي مدل CALPUFF و خروجي هاي غلظت استفاده شده است‌. نتايج و بحث: با استفاده از مطالعه اسناد كتابخانه‌اي فرمول پايه محاسبات تعيين نرخ انتشار آلاينده PM10 برآورد گرديده است و سپس با دادهاي ايستگاه‌هاي پايش مستقر دركلان شهر اهواز مقايسه گرديده است و با اصلاح فرمول محاسباتي و اجراي مدل پخش و پراكندگي CALPUFF به ميزان غلظت واققي ثبت شده  ايستگاه انلاين پايش سازمان حفاظت محيط زيست رسيده و نهايتا ميزان نرخ انتشار الايندگي ذرات معلق كمتر از 10 ميكرون از كانون‌هاي اطراف شهر اهواز تعيين گرديد. نتيجه‌گيري: ميزان نرخ انتشار آلايندهPM10 با استفاده از فرمول محاسباتي و اجراي مدل پخش و پراكندگيCALPUFF بدست آمده است كه اين موضوع در پيش‌بيني پديده گرد و غبار حائز اهميت بوده و امكان محاسبه ميزان توليد و مسير حركت ذرات را فراهم كرده در نتيجه مي‌توان هشدار و پيش آگاهي به هنگام و قابل اعتمادي را در مورد اتخاذ تصميم‌هاي لازم براي كاهش خسارت‌هاي احتمالي ناشي از اين پديده انديشه كرد. و با استفاده از تلفيق اندازه‌گيري و مدل‌سازي به متدلوژي براي محاسبه انتشار گرد و غبار PM10 از كانون‌هاي شهر دست يافت‌.