ارزيابي و مديريت ريسك زمين لغزش در آبخيز شاهرود استان قزوين

ارزيابي ريسك زمين‌لغزش، براي ارائه تمامي طرح‌هاي كاهش خسارت ناشي از وقوع زمين‌لغزش‌ها ضروري است. هدف از اين تحقيق ارزيابي ريسك زمين‌لغزش در حوزه‌آبخيز شاهرود استان قزوين است. براي اين منظور، ابتدا ابتدا نقشه پراكنش زمين‌لغزش ها و نيز 11 لايه اطلاعاتي شامل ارتفاع، ميزان شيب، جهت شيب، كاربري اراضي، سنگ شناسي، فاصله از گسل، فاصله از آبراهه، فاصله از جاده، متوسط بارش سالانه، حداكثر بارش روزانه، و پتانسيل لرزه‌خيزي فراهم شد. در ادامه پس از تعيين مقادير نسبت فراواني و عضويت فازي براي طبقات نقشه عوامل مختلف، نقشه حساسيت زمين‌لغزش با استفاده از مقادير مختلف گاما تهيه شد. سپس، بعد از تهيه نقشه فازي آسيب‌پذيري براي واحدهاي مختلف كاربري اراضي، ميزان ريسك زمين‌لغزش از حاصل‌ضرب دو نقشه حساسيت زمين‌لغزش و آسيب‌پذيري تعيين شد. بطور كلي در اين حوضه تعداد 104 زمين‌لغزش با مجموع مساحت 1401هكتار ثبت شد كه 70 % آنها براي پهنه‌بندي (73 زمين‌لغزش با مساحت 982 هكتار) و 30 % باقيمانده (31 زمين‌لغزش با مساحت 418 هكتار) براي ارزيابي دقت نقشه‌هاي خطر مورد استفاده قرار گرفت. نتايج ارزيابي نشان داد كه بالاترين مقدار شاخص مجموع مطلوبيت (معادل 1/34) متعلق به عملگر فازي با گاماي برابر با 0/93 بوده و لذا اين مدل از دقت بالاتري نسبت به ساير مقادير گاما برخوردار است. ميزان اهميت عوارض در معرض خطر داراي دامنه‌اي بين 0/05 (فاقد پوشش) تا 1 (مناطق مسكوني و صنعتي) است. براي مقابله با خسارات زمين‌لغزش، سه سياست كلي مناسب توسعه، پيشگيري و سياست درماني ارائه شد كه مي بايست آنها را بر اساس دو عامل ميزان خطر و ميزان آسيب پذيري براي پهنه‌هاي مختلف ريسك زمين لغزش اعمال نمود. در نهايت، به منظور كاهش خسارات ناشي از وقوع زمين‌لغزش‌هاي احتمالي، كاربري‌هاي مناسب براي طبقات با ريسك بالا معرفي شد.