كاربرد مدل تحليل مديريتي SWOT-FAHP در ارزيابي روند بازسازي ذخاير ماهي سفيد (Rutilus kutum) در آبهاي ايراني درياي خزر

برنامه بازسازي ذخاير ماهي سفيد از حدود چهار دهه قبل و به‌دنبال كاهش ميزان صيد ماهي سفيد (R. kutum) در اوايل سده گذشته، توسط سازمان شيلات ايران انجام شد. با وجود رها كرد سالانه حدود 150 ميليون عدد بچه ماهي سفيد، صيد اين ماهي همواره  با افت و خيزهايي همراه بوده و ميانگين صيد آن از 10000 تن بالاتر نرفته است. علاوه بر اين، تنوع و شاخص‌هاي زيستي مورد انتظار در ذخاير جديد رهاسازي شده، مانند طول و وزن، و شاخص‌هاي رشد و توليدمثل نيز كاهش يافته است. در تحقيق حاضر نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهديد‌هاي برنامه تكثير، پرورش و رهاسازي انبوه بچه ماهيان سفيد در آب‌هاي ايراني درياي خزر با استفاده از روش SWOT-FAHP  بررسي شده است. نتايج نشان مي‌دهند نقاط قوت بر نقاط ضعف برتري دارند كه ارزش ها و مزاياي زيستي، اجتماعي و اقتصادي ماهي سفيد و وجود مراكز تخصصي تكثير و پرورش بچه ماهيان به‌همراه حضور كارشناسان با تجربه در اين مراكز از مهمترين نقاط قوت به‌شمار مي روند. درمقابل، نقاط تهديد بر فرصت ها غلبه داشته و به‌طوركلي مي‌توان بيان كرد اين وضعيت نيازمند راهبردهايي در زمينه كاهش تهديدها است. بر اين اساس راهبردهايي به‌منظور بهبود روند بازسازي ذخاير ماهي سفيد تدوين و به‌وسيله ماتريس QSPM اولويت‌بندي شد كه در بين راهبردهاي تعيين شده، راهبردهاي اقتضايي (محافظه كارانه) داراي بالاترين امتيازاند و بر اين اساس، فراهم نمودن و تقويت زيرساخت‌هاي تكثير به‌ويژه تكثير طبيعي در رودخانه‌هاي محل مهاجرت، مشاركت‌دهي تشكل‌هاي مردم نهاد در امر حفاظت از رودخانه‌هاي محلي، استفاده از تجهيزات مراكز تكثير و بازسازي ذخاير و به‌روز نمودن تجهيزات فرسوده در جهت ادامه روند تكثير مصنوعي به‌دليل آلودگي‌ها و عوامل مخرب در برخي رودخانه‌ها، تشكيل بانك ژن، اجراي برنامه به‌گزيني مولدين و بكارگيري نتايج تحقيقات انجام شده در خصوص محدوده زماني صيد و استانداردسازي ادوات صيد، از ميان راهبردهاي اقتضايي بيشترين امتياز را كسب نمودند.