تحليل ارجحيت ذهني شاليكاران نسبت به كشت دوم پس از برنج در شهرستان رشت: كاربرد تحليل سلسه مراتبي (AHP)

پژوهش حاضر با هدف تحليل ارجحيت ذهني شاليكاران نسبت به كشت دوم بعد از برنج در شهرستان رشت و با رويكردي تلفيقي (كمي – كيفي) انجام شد. جامعه آماري شامل 30 نفر از كشاورزان خبره اين شهرستان بودند كه با روش نمونه‌گيري هدفمند انتخاب شدند. پايايي ابزار تحقيق با استفاده از آلفاي كرونباخ و روايي آن توسط روايي سازه تاييد شد. تجزيه و تحليل داده‌ها توسط نرم‌افزارهاي SPSS12 و Expert Choice11 انجام شد. يافته‌ها نشان داد كه «عدم‌حمايت دولت براي توليد و فروش اين نوع محصولات»، «عدم وجود مزارع الگويي موفق در كشت محصولات جايگزين با مديريت دولت» و «عدم وجود بازار فروش مناسب براي اين محصولات» به‌ترتيب با نسبت مقادير 93، 90 و 73 درصد، مهم‌ترين عوامل بازدارنده تمايل كشاورزان به كشت دوم بودند. مهم‌ترين عوامل تعيين‌كننده نوع كشت نيز به‌ترتيب شامل درآمدزايي، هزينه توليد و بازار فروش محصولات توليدي بودند. همچنين نتايج نشان داد، راتون و لوبياي محلي به‌ترتيب، بالاترين رتبه‌ها در ارجحيت ذهني كشاورزان در كشت محصولات با در نظر گرفتن معيارهاي درآمدزايي، بازار فروش و هزينه توليد را به‌دست آوردند، اما از نظر معيار كمبود آب و اشتغال، لوبياي محلي و علوفه در بالاترين رتبه‌هاي قرار گرفتند. در مجموع، نتايج نشان داد كه راتون با ارزش وزني بالاي 0.453 از بيشترين اولويت براي قرار گرفتن در الگوي كشت دوم برخوردار بود و لوبياي محلي و علوفه با وزن‌هاي 0.353 و 0.078 در اولويت‌هاي بعدي قرار گرفتند. بر اين اساس، اقداماتي چون طراحي الگوي كشت بهينه، خريد تضميني، ايجاد مزارع الگويي و توسعه صنايع تبديلي پيشنهاد مي‌شود.