ارزشيابي خطمشي توسعه روستايي در برنامه ششم توسعه : آموزه هايي براي تدوين خط مشي نوين توسعه روستايي در برنامه هفتم توسعه

هدف: هدف پژوهش حاضر ارزشيابي خط‌مشي‌ توسعه روستايي در برنامه ششم توسعه است. استفاده از آموزه‌هاي حاصل از ارزشيابي اقدامات و نتايج خط‌مشي‌ توسعه روستايي در كارايي و اثربخشي خط‎مشي توسعه روستايي در برنامه هفتم توسعه و تدوين الزامات آن جايگاه مهمي دارد. طرح پژوهش/ روش‏‌شناسي/ رويكرد: پژوهش حاضر از نظر هدف كاربردي و از نظر روش توصيفي است. در چارچوب كلي روش‌شناختي حاكم بر پژوهش به ‌منظور ارزشيابي خط‌مشي‌ توسعه روستايي مطابق با برنامه‌ پنج‌ساله ششم توسعه از روش پايش خط‌مشي به بررسي اهداف، خروجي‎ها و پيامدهاي خط‌مشي‌ پيشرفت توسعه پايدار روستايي پرداخته مي‎شود. جامعه آماري پژوهش شامل لوايح و قوانين بودجه و برنامه و نيز گزارش‌هاي عملكرد دولت و مجلس در حوزه توسعه و عمران روستايي از يك‎سو و پژوهش‌هاي مرتبط با نقد و ارزيابي برنامه‌‌هاي توسعه روستايي از ديگر سوست. در اين راستا از تحليل محتواي جهت‌دار مبتني بر اسناد فوق در چارچوب روش پايش خط‌مشي استفاده گرديد. يافته‌‌ها: ارزشيابي عملكرد خط‌مشي‌ توسعه روستايي در برنامه‌‌هاي توسعه با تمركز بر برنامه ششم توسعه بيانگر آن است كه علي‌رغم موفقيت در خروجي‌ها، در بُعد پيامدهاي خود مطابقت چنداني با اهدافِ از پيش تعيين‌شده ندارند. همچنين، ارزشيابي اقدامات و خروجي‌‌هاي خط‌مشي توسعه روستايي بيانگر عدم توازن جدي نسبت اعتبارات اشتغال و توليد (اقتصادي) به اعتبارات «كالبدي، خدماتي و زيربنايي» و عدم انطباق‌پذيري اهداف و عناصر خط‌مشي توسعه روستايي با لوايح و قوانين بودجه است. افزون بر اين، يافته‌‌هاي حاصل از تجربيات مورد مطالعه در حوزۀ نقد و ارزيابي برنامه‌‌هاي توسعه روستايي، فقدان رويكردي جامع در طراحي الگوي پيشرفت و توسعه روستايي و فقدان متولي تخصصي و كارامد براي خط‌مشي‌‌گذاري توسعه روستايي را منشأ شكاف پيامدها و عدم تحقق‌پذيري مناسب اهداف و تكاليف خط‌مشي توسعه روستايي در برنامه ششم توسعه نشان مي‌دهد. ارزش/ اصالت پژوهش: اين پژوهش علاوه بر كاهش شكاف نظري در حوزۀ مورد بررسي، ضمن تبيين چارچوب ارزشيابي خط‎مشي توسعه روستايي بر مبناي مولفه‌‌هاي توسعه پايدار روستايي، از نظر عملي نيز با استفاده از روش تحليل خط‌مشي، امكان ارزشيابي عملكرد خط‌مشي‌ توسعه روستايي را بر اساس آخرين اقدامات اجرايي در برنامه‌هاي توسعه فراهم مي‎سازد.