جامعه‌شناسي پيامدهاي زباني در نسل دوم مهاجران (مورد‌پژوهانه: رمان «تحت سماء كوبنهاغن» اثر حوراء النداوي)

يكي از جنبه‌هاي با اهميت مهاجرت كه از نيمه دوم قرن بيستم و به‌ويژه در دهه‌هاي اخير، مورد توجه پژوهندگان مختلف و از آن جمله جامعه‌شناسان زبان قرار گرفته، پيامدهاي زباني مهاجرت است. با تمام تنوعي كه مهاجرت از نظر نوع و ابعاد در كشورهاي مختلف دارد، پيامدهاي زباني كم وبيش مشابهي در همه نمونه‌هاي آن به‌چشم مي‌خورد. نسل دوم مهاجران كه در غربت به‌دنيا آمده و يا در كودكي به‌همراه والدين خود مهاجرت كرده‌اند، برخوردهاي زبان مادري و ميزبان در آنان ملموس‌تر است. رمان «تحت سماء كوبنهاغن» حوراء النداوي رمان‌نويس معاصر عراقي روايتگر گروهي از مهاجران نسل دوم عراقي در كشور دانمارك مي‌باشد كه در نتيجه همانندي با جامعه ميزبان، زبان و فرهنگ سرزمين مادري در آنان كم رنگ شده، اين موضوع علاوه‌براين نوعي سردرگمي هويتي را نيز برايشان در پي‌داشته است. اين مقاله بر آن است تا به‌شيوه توصيفي- تحليلي و با تكيه بر ادبيات جامعه‌شناسي زبان، پيامدهاي زباني مهاجرت را در نسل دوم مهاجران اين رمان بررسي نمايد. نتايج گوياي آن است كه دوزبانگي غالب، قرض‌گيري واژگاني و آوايي، تغيير زبان و در مواردي حفظ زبان و تطابق زباني از مهم‌ترين پيامدهاي مهاجرت در نسل دوم مي‌باشد. لازم به‌ذكر است نقش والدين در بروز اين‌گونه پيامدها چشم‌گير مي‌باشد.