باروري افتراقي در ايران: شواهدي از آمارگيري شاخص‌هاي چندگانه جمعيت و سلامت 1394

در سال هاي اخير، باروري پايين به پديده اي همه گير و فراگير در مناطق مختلف كشور تبديل‌شده است و بسياري از استان ها و شهرستان هاي كشور، باروري زير سطح جانشيني را تجربه مي كنند. بااين‌حال، عليرغم همگرايي در تحولات باروري، به نظر مي رسد كه ميزان و الگوي باروري در ميان زيرگروه هاي مختلف اجتماعي-جمعيتي يكسان نباشد. بر اين اساس، اين مقاله با استفاده از روش تاريخچه مواليد و داده هاي پيمايش ملّي شاخص هاي چندگانه جمعيت و سلامت (1394)، به بررسي الگوها و سطوح باروري افتراقي در ميان زيرگروه هاي مختلف اجتماعي و جمعيتي در ايران مي پردازد. نتايج نشان داد كه ميزان باروري كل كشور در دوره زماني 94-1392، 2/02فرزند به ازاي هر زن بوده و همچنين تأخير در فرزندآوري به سنين بالاتر (34-25 سال) رخ‌داده است. به علاوه، يافته ها بيانگر تفاوت‌هاي محسوس و معنادار باروري در ميان زيرگروه هاي مختلف اجتماعي- جمعيتي (سكونتي، تحصيلي، شغلي، اقتصادي و...) است. نتايج رگرسيون پواسون نشان داد كه متغيرهاي سن، تحصيلات، اشتغال زنان، مصرف فرهنگي، وضعيت اقتصادي، سكونت شهري-روستايي و سطح توسعه يافتگي استان محل سكونت، تأثير معني داري بر باروري زنان دارند و حدود 42 درصد تغييرات باروري را تبيين كرده اند. ازاين‌رو، در سياست هاي جديد جمعيتي، بايد به باروري افتراقي در ميان زيرگروه هاي مختلف اجتماعي توجه كرد و سياست‌گذاري‌هاي هدفمند در اين خصوص پي گيري نمود.