تاريخ ميان‌رشته‌اي و جايگاه آن در پژوهش‌هاي تاريخي

حاميان «تاريخ ميان‌رشته‌اي» با طرح اين ديدگاه كه رويكردهاي اكتشافي‌ـ‌توصيفي به‌عنوان روش ‌اصلي در پژوهش‌هاي تاريخي ديگر پاسخ‌گوي يك پرسش، حل يك مسئله يا پرتوافكني بر حل يك موضوع پيچيدۀ جوامع ‌انساني در چارچوب روش‌ معرفتي خود نيست، باعث ايجاد بحث‌هايي در ساحت نظام‌ دانشگاهي رشتۀ ‌تاريخ در ايران در موافقت يا مخالفت با اين رويكرد شده‌اند كه مي‌توان آن را در سه دسته تقسيم‌بندي كرد. اين پژوهش با رويكرد توصيفي‌ـ‌تحليلي و مبتني‌بر بررسي آماري است و مي‌كوشد ميزان مقالات ميان‌رشته‌اي در مجلات علمي‌ـ‌پژوهشي مرتبط با گروه‌هاي ‌تاريخي علمي كشور به‌عنوان نمايندگان تاريخ آكادميك را بيابد و به‌دنبال پاسخ به پرسش جا‌يگاه ‌‌تاريخ ميان‌رشته‌اي در پژوهش‌هاي‌ تاريخي جهت بررسي ادعاهاي مرتبط با اين وضعيت است. طي سال‌هاي اخير، حاميان رويكرد توصيفي و قائلان «كار ويژه» براي دانش‌ تاريخ، با آنكه در تمام سال‌هاي شكل‌گيري تاريخ علمي در ايران، تسلط نسبي بر فضاي آموزش و پژوهش اين رشتۀ ‌دانشگاهي داشته‌اند و حتي از موانع عمدۀ تغيير بنيادين برنامۀ درسي رشتۀ ‌تاريخ در سال‌هاي بعد از انقلاب ‌فرهنگي بوده‌اند، با ايجاد فضاي «نظريه‌هراسي» به بهانۀ يكتا‌انگاري و حفظ استقلال علم ‌تاريخ از ديگر شاخه‌هاي علوم‌انساني، مانع تحول‌ ساختاري در رشتۀ تاريخ شده‌اند. آمار16 مجلۀ علمي‌ـ‌پژوهشي تاريخي در يك بازۀ ‌زماني 15ساله كه 3926 مقالۀ را به چاپ رسانده‌اند، نشانگر آن است كه صرفاً 489 مورد از اين مقالات پژوهش‌هاي «تاريخ ميان‌رشته‌اي» محسوب مي‌شوند. تعداد پايين مقالات ميان‌رشته‌اي و ‌به‌كار نبردن گستردۀ نظريات در اين پژوهش‌ها، به‌عنوان مهم‌ترين دادۀ‌ آماري اين پژوهش نيز گزاره‌اي برخلاف ادعاي جريان مذكور، دربارۀ برتري داشتن جريان حامي «تاريخ ميان‌رشته‌اي» بر فضاي علمي اين رشته است.