تحليل مفهوم «شاعرانگي» در رمان «شازده احتجاب»

پس از رواج خردگرايي و عقلانيت در رنسانس در آثار ادبي مختلف، اهميت مفاهيم شعر و شاعرانگي روز به روز كاسته شد و هرگونه خردگريزي و «جنون» در چهارچوب آسايشگاه ها محبوس شد. نويسندگان مدرن نوميد از نتايج و ثمرات خردگرايي غربي به جنبه هاي معنايي و ذهني و غيرصوري شاعرانگي در ادبيات داستاني مايل شدند تا هم به مقابله با خرد حاكم بپردازند و هم فرياد اعتراض «جنون» دربند و مطرود را در قالب داستان مدرن نمايندگي كنند. از ديدگاه نظريه پردازان مدرن، «شاعرانگي» در تعريف تازۀ خود عموماً با علاقه‌مندي به انتزاع و خردگريزي و نفي معيارهاي رايج و متعارف در ادبيات همراه بود. در اين مقاله كوشيديم مفهوم «شاعرانگي» و نسبت آن با «جنون» را از طريق مؤلفه هاي سبكي داستان هاي مدرن در رمان «شازده احتجاب» نشان دهيم. يافته هاي تحقيق نشان مي دهند كه در رمان «شازده احتجاب» گلشيري، «شاعرانگي» از طريق مؤلفه هايي چون روايت گريزي، ابهام، زمان پريشي و توجه به ساخت استعاري جملات و عناصري چون «جنون» و «مرگ»، روايت داستان را از حالت متعارف خارج مي كند و علاوه بر شاعرانه ساختن متن و فضاي داستان، نسبتي معنادار و اعتراضي با نفي خردگرايي و توجه به «جنون» در دوران مدرن به وجود مي آورد.