تحليل گفتمان انتقادي قدرت در خسرو و شيرين نظامي

تحليل گفتمان انتقادي يكي از نظريه‌هاي كارآمد براي تحليل لايه‌هاي پنهان زبان و گفتمان است. براساس اين نظريه، يكي از مؤلفه‌هاي اصلي براي بيان اهداف و اغراض گفتماني، قدرت است. نورمن فركلاف، نظريه‌پرداز مشهور حوزۀ تحليل گفتمان انتقادي بر آن است كه قدرت در روابط اجتماعي و به تبع آن  گفتمان بسيار تأثيرگذار است. در اين پژوهش كوشش شد با كاربست الگوي سه بعدي فركلاف، مؤلفۀ قدرت در منظومۀ خسرو و شيرين نظامي تحليل و نمودهاي زباني آن از اين منظر تبيين شود. فرضيۀ اصلي پژوهش اين بود كه نظامي در خسرو و شيرين، گفتماني در خور قدرت و جايگاه اجتماعي هر يك از شخصيت‌هاي منظومه ساخته و پرداخته است. با تحليل منظومۀ خسرو و شيرين در سه سطح الگوي فركلاف، روشن شد كه كاربرد متفاوت الفاظ، استفاده از وجه‌هاي مختلف زباني و دستوري، تفاوت شيوه‌هاي اقناعي، ديدگاه متفاوت شخصيت‌هاي داستان نسبت به يكديگر و صراحت و پوشيدگي در گفتار مستقيماً به تفاوت نقش قدرت نابرابر در منظومۀ خسرو و شيرين نظامي بستگي دارد.