مطالعه ارتباط آلودگي محيط زيستي و رشد كشاورزي در گروهي از كشورهاي نفتي و غيرنفتي

مقدمه و هدف: مطالعه نوع رابطه آلاينده‌هاي محيط زيستي و رشد اقتصادي (منحني محيط زيستي كوزنتس) در سه دهه اخير به يك موضوع بحث برانگيز تبديل شده و همواره مورد توجه اقتصادانان بوده است.مواد و روش ها: با توجه به نقش اساسي بخش كشاورزي در تامين امنيت غذايي، در اين مطالعه به شناسايي رابطه بين آلاينده‌هاي محيط زيستي (به تفكيك دو نوع گاز آلاينده دي اكسيد كربن (CO2) و دي اكسيد گوگرد (SO2)) و رشد كشاورزي در گروهي از كشورهاي نفتي و غير نفتي با استفاده از داده‌هاي تركيبي در يك دوره 12 ساله (2014-2003) پرداخته شد.يافته ها: نتايج آزمون ايستايي نشان داد كه متغيرهاي مدل ناايستا مي‌باشند. لذا، براي بررسي وجود هم انباشتگي بين متغيرها، آزمون هم انباشتگي كائو انجام شد. نتايج اين آزمون وجود ارتباط بلندمدت بين متغيرها را تاييد كرد. براساس آزمون هاسمن نيز مدل اثرات ثابت در مقابل اثرات تصادفي پذيرفته و منحني محيط زيستي كوزنتس برآورد زده شد. نتايج حاصل از الگوهاي برآورد شده مويد اعتبار منحني محيط زيستي كوزنتس براي كشورهاي نفتي و غير نفتي مورد مطالعه مي‌باشد و در واقع، مقدار انتشار گازهاي CO2 و SO2 در كشورهاي مورد مطالعه، در فرايند افزايش رشد بخش كشاورزي كاهش مي‌يابند. افزون بر آن نتايج محاسبه نرخ حساسيت مقدار انتشار آلاينده‌هاي CO2 و SO2 به ارزش افزوده كشاورزي گروه‌هاي مورد بررسي نشان داد كه كشورهاي نفتي ( از جمله ايران) نسبت به كشورهاي غير نفتي داراي حساسيت بالاتري مي باشند.بحث و نتيجه گيري: بر اين اساس توجه به كنترل آلايندگي صنايع بالادستي كشاورزي كه عمده ترين منابع عرضه نهاده‌هاي كشاورزي مي باشند، توصيه مي‌گردد.