برنامه‌ريزي چندهدفه به منظور مديريت اثرات كمي و كيفي بهره‌برداري بهينه از منابع آب زيرزميني دشت شهريار

زمينه و هدف: با توسعه كشاورزي، صنعت و رشد جمعيت، بهره‌برداري از منابع آب زيرزميني افزايش يافته و كميت، كيفيت آن را نيز تحت تأثير قرار داده است. مديريت بهره‌برداري بهينه آب زيرزميني براي جلوگيري از بروز مشكلات كمي و كيفي آبخوان‌ها ضروري مي‌باشد. هدف از اين تحقيق، بهره‌برداري بهينه از منابع آب زيرزميني و  بررسي اثرات كمي و كيفي آن بر آبخوان دشت شهريار است. روش بررسي: تغييرات سطح آب زيرزميني و كيفيت آن از منظر شاخص TDS در آبخوان دشت شهريار در بازه زماني سال آبي 93 تا 95، توسط شبكه عصبي مصنوعي شبيه‌سازي شده‌اند. سپس TDS آب زيرزميني توسط رگرسيون برآورد شده است. و در نهايت از الگوريتم ژنتيك چند هدفه (NSGA-II) به‌منظور بهره‌برداري بهينه از منابع آب زيرزميني و با هدف حداقل نمودن تغييرات سطح آب زيرزميني و كل مواد جامد محلول آب زيرزميني، استفاده شد. يافته‌ها: نتايج نشان داد، معيار ارزيابي RMSE در سه وضعيت آموزش، آزمايش و صحت‌سنجي براي تغييرات سطح آب زيرزميني به ترتيب برابر 06e-1.27، 0.0025 و 0.003 و براي كل مواد جامد محلول آب زيرزميني برابر 0.24، 27.64 و 14.608 مي‌باشد و معيار ضريب همبستگي (R) در سطح 0.05 در سه وضعيت براي هر دو متغيير معني‌دار بود. همچنين در بازه زماني مورد مطالعه، حجم برداشت بهينه از آبخوان به ميزان 29.12 درصد كاهش يافته و مقدار بهينه TDS آب زيرزميني به‌طور ميانگين، به اندازه 120.87 ميلي‌گرم بر ليتر كمتر از برآورد شبكه عصبي مصنوعي است. و سطح آب زيرزميني نيز به‌طور ميانگين به اندازه 9.27 متر در سال افزايش يافته است. بحث و نتيجه‌گيري: نتايج حاصل نتايج نشان داد كه روش شبيه‌سازي-بهينه‌سازي پيشنهادي به‌عنوان يك ابزار كاربردي با عملكرد مناسب و كم هزينه و با سرعت مطلوب مي‌تواند با سياست بهره‌برداري بهينه همزمان از چند عامل مؤثر پشتيباني كند. همچنين مشكلات كمي و كيفي آبخوان را كاهش داده و باعث افزايش پايداري سيستم آب زيرزميني مي‌شود.