تدوين مدل برنامه‌ريزي استراتژيك توسعه شهري مناسب در راستاي ارتقاي امنيت زيست‎محيطي(مطالعه موردي شهر تهران)

زمينه و هدف: امروزه به دليل تاكيد بر رشد اقتصادي و بهره‌برداري‌هاي بي‌رويه از منابع‌طبيعي و زيست‌محيطي، كلان شهرها با مسائل و مشكلات عديده‌اي در زمينه محيط‌زيست و امنيت زيست‌محيطي مواجه شده‌اند. هدف از انجام اين تحقيق شناسايي چالش‎هاي زيست محيطي در شهر تهران، تعيين مولفه‌هاي زيست‎محيطي، تحليل استراتژي‎ها و ارائه مدل مناسب جهت ارتقاي امنيت زيست‎محيطي در شهر تهران مي‎باشد.روش بررسي: اين پژوهش از لحاظ هدف كاربردي و از نظر ماهيتي توصيفي-تحليلي با ماهيت پيمايشي است. در اين پژوهش از پرسشنامه ويژه صاحب نظران و كارشناسان در حيطه محيط زيست استفاده شد. جهت تحليل عوامل داخلي (ضعف، قوت) و خارجي (تهديد و فرصت) شهر از روش SWOT و جهت آزمون فرضيه از آزمون تي‌تك نمونه‌اي، استفاده گرديد. جهت تحليل مصاحبه‌ها و شناسايي نهايي پيامدها از روش دلفي استفاده شد. همچنين با استفاده از مدل برنامه‌ريزي استراتژيك برايسون و با توجه به استراتژي‌ها و اولويت‌هاي آن‌ها نسبت به تدوين مدل برنامه‌ريزي استراتژيك توسعه‌شهري كه تاكيد بر امنيت زيست‌محيطي دارد، اقدام شده است. در نهايت با استفاده از ماتريس QSPM استراتژي‌ها اولويت‎بندي شدند. اين تحقيق در بازه زماني 1400-1397 انجام شده است.يافته‏ ها: نتايج حاصل از تجزيه و تحليل داده ها نشان مي دهد كه مهمترين استراتژي از ديدگاه متخصصان و صاحب‎نظران در بين اين مولفه‏ها، مولفه‏هاي سياسي و نظارتي هستند. همچنين مهمترين استراتژي‎ها از ديدگاه متخصصان اجراي طرح هاي هدفمند براي جلوگيري از كاهش تخريب و استراتژي هاي مناسب به منظور مديريت بهينه كيفيت هوا مي‎باشد.بحث و نتيجه‏ گيري: طبق بررسي ها وضعيت امنيت زيست‎محيطي شهر تهران در وضعيت بحراني مي‎باشد و مهم‎ترين استراتژي هاي ارائه شده از طريق ماتريس QSPM شامل به كارگيري ابزارهاي كاهش دهنده آلودگي، اصلاح الگوي مصرف انرژي و بهينه سازي آن، جلوگيري از گسترش شهرنشيني و حاشيه نشيني، استفاده از سيستم هاي مديريت و كاهش مصرف انرژي و اجراي طرح هاي هدفمند براي جلوگيري از كاهش تخريب مي باشند.