آزادي بيان در جامعه اسلامي براساس تفسيري متفاوت از امر‌به‌معروف و نهي‌از‌منكر

با اينكه امروزه كمتر كسي است كه ضرورت به كار گرفتن اصل «آزادي بيان» را جهت حفظ سلامت نظام سياسي انكار كند، اما در عمل، هنوز در جمهوري اسلامي، اجماع فراگيري نسبت به لزوم صيانت از آزادي بيان شكل نگرفته است. شايد مهم‎ترين علت اين كاستي، اين باشد كه در تاريخ معاصر ايران، انديشمنداني كه ترويج‌كنندۀ آزادي بيان بوده‎اند از استدلالات وارداتي استفاده كرده‎اند. حال آنكه مي‌توان آزادي بيان را در پارادايم جامعه اسلامي براساس تأكيد قرآن كريم و احاديث اهل‌بيت(ع) بر فريضۀ امر‌به‌معروف و نهي‌از‌منكر بنا نهاد. اين فريضه كه در قانون اساسي وظيفۀ همگاني دانسته شده، يك جنبۀ مهم سياسي دارد كه مستلزم تضمين آزادي بيان براي شهروندان است. پايه‌گذاري آزادي بيان بر اين فريضه، گسترش آزادي بيان و كاهش محدوديت‌هاي آن را به دنبال خواهد داشت و باعث مي‌شود كه موانع موجود در برابر انتقادات سياسي برطرف و صداي نخبگان خارج از حكومت شنيده و از انديشه‌ها و نظرات آنان بهره‌برداري شود. در برابر آن، دفاع از آزادي بيان با استفاده از استدلالات وارداتي كه در تمدن غرب شكل گرفته، از جمله فردگرايي و نسبي‌گرايي ليبرال، در عمل كارايي نداشته و مرزهاي آزادي بيان را به‌ويژه پس از انقلاب اسلامي عقب رانده است. اين مقاله با استناد به تحليل‌هاي قرآني و حديثي تلاش مي‌كند تا جايگاه مستحكم‌تر و گسترده‌اي براي آزادي بيان در نظام سياسي اسلام ايجاد كند.