تأثير كاربرد زغال زيستي و سركه چوب بر برخي ويژگي ‏هاي شيميايي و بيولوژيكي خاك زيركشت ذرت علوفه ‏اي

سابقه و هدف: سياست‏ هاي مختلف كشاورزي خواستار به حداقل رساندن خطرات زيست‏محيطي ناشي از استفاده مداوم از سموم دفع آفات و ساير مواد شيميايي مصنوعي و به دنبال روش‏ هاي جايگزين هستند. سركه چوب و زغال زيستي مي‏ توانند در كشاورزي ارگانيك و به‏ عنوان اصلاح‏ كننده خاك استفاده شود. هدف از اين پژوهش مطالعه تأثير كاربرد توأم زغال زيستي و سركه چوب بر برخي ويژگي‏ هاي شيميايي و بيولوژيكي خاك زيركشت ذرت علوفه‏ اي بود.مواد و روش‎ ها: بدين منظور تحقيقي در شرايط گلخانه ‏اي اجرا شد. آزمايش به ‏صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي در سه تكرار اجرا شد. تيمارهاي موردبررسي شامل سركه چوب در شش مقدار صفر (W0)، 0/02 (W1)، 0/04 (W2)، 0/1(W3)، 0/2 (W4) و 0/4 (W5) گرم در كيلوگرم (فاكتور اول) و ماده اصلاحي شامل ماده خام (چوب درختان انار و آلو) در دو سطح يك (B0 1) و دو (B0 2) درصد جرمي و زغال زيستي (زغال زيستي تهيه ‏شده از چوب درختان انار و آلو در دماي 450 درجه سانتي‏گراد) در دو سطح يك (B1) و دو (B 2) درصد جرمي (فاكتور دوم) اعمال شد. خصوصيات شيميايي مانند اسيديته، قابليت هدايت الكتريكي، كربن آلي، نيتروژن كل، سديم محلول، پتاسيم محلول، كلسيم محلول، منيزيم محلول و فسفر قابل استفاده، خصوصيات ميكروبيولوژي خاك مانند تنفس پايه و كربن زيست‏توده ميكروبي خاك و خصوصيات ظاهري گياه مانند ارتفاع گياه، قطر ساقه، وزن تر و وزن خشك گياه ذرت علوفه ‏اي نيز اندازه‏ گيري شد.يافته‏ ها: نتايج نشان داد با كاربرد هم‏زمان سركه چوب و ماده اصلاحي، pH(3/5%)، قابليت هدايت الكتريكي، كربن آلي، كلسيم محلول، منيزيم محلول، تنفس پايه و كربن زيست‏توده ميكروبي خاك افزايش يافت. بيشترين افزايش قابليت هدايت الكتريكي، كلسيم محلول، منيزيم محلول و كربن آلي خاك در تيمار W5B2 بود كه نسبت به شاهد 5/3، 3/9، 2/2 و 3/6 برابر شد. همچنين تنفس پايه طي يك ماه انكوباسيون در هر سه فاصله زماني بيشترين مقدار CO2 متصاعد شده مربوط به تيمار W5B2 بود. به‏ طوري‏كه در 10 روز اول، دوم و سوم ميزان تنفس ميكروبي خاك در تيمار W5B2 به ترتيب 6/91، 6/54 و 6/4 برابر بيشتر از شاهد شد. در گياه نيز استفاده هم‏زمان سركه چوب و زغال زيستي باعث افزايش قطر ساقه، وزن تر و وزن خشك گياه گرديد. درحالي‏كه كاربرد توأم سركه چوب و ماده خام باعث كاهش قطر ساقه، وزن تر و وزن خشك گياه در مقايسه با شاهد شد. كاربرد ماده اصلاحي به ‏تنهايي نيز باعث افزايش سديم محلول، پتاسيم محلول، آهن، مس، روي، منگنز و كاهش فسفرقابل استفاده و نيتروژن كل خاك گرديد. نتيجه‏ گيري: نتايج نشان داد، تأثير كاربرد زغال زيستي و سركه چوب بر افزايش غلظت عناصر و بهبود ويژگي‏ هاي كيفي خاك و گياه به مقدار عناصر غذايي، كربن آلي موجود در زغال زيستي و سركه چوب، pH خاك و مقدار مصرف آن‏ ها وابسته است. با توجه به تأثير مثبت زغال زيستي و سركه چوب بر افزايش كربن آلي خاك، افزايش در دسترس بودن عناصرغذايي، تحريك فعاليت ميكروبي خاك و افزايش رشد گياه استفاده از زغال زيستي و سركه چوب در خاك ‏هاي آهكي ايران توصيه مي ‏شود.