مطالعه ريزريخت‌شناسي بذر در آرايه‌هاي وحشي سرده گلابي (Pyrus) از تيره گل‌سرخيان (Rosaceae) و اهميت آرايه‌شناسي صفات در ايران

در اين پژوهش، براي اولين بار به بررسي صفات ريزريخت‌شناسي سطح بذر در 15 آرايه، متشكل از 22 نمونه از سرده گلابي (Pyrus L.) با استفاده از ميكروسكوپ الكتروني نگاره (SEM) و ميكروسكوپ ديجيتالي DinoLite (DM) در ايران پرداخته شده است. به منظور ارزيابي اثرات احتمالي فاكتورهاي اكولوژيكي، نمونه‌هاي بذر متعددي از برخي از گونه‌هاي پرپراكنش مورد مطالعه قرار گرفت. پس از جمع‌آوري نمونه‌هاي مختلف گلابي از نقاط مختلف پراكنش آنها در يك بازه زماني حدوداً 10 ساله، شناسايي آنها با استفاده از ابزارهاي مختلف گياه‌شناسي، بخصوص نمونه‌هاي تيپ و منابع گياه‌شناسي انجام گرفت. سپس با مشاهده سطح بذرها، صفات كيفي (مثل شكل و تزئينات سطح بذر شامل انواع لان‌دار، مشبك، منفذدار، برجسته، مخطط و موّاج) و كمّي (مثل ابعاد بذر، ابعاد سلول‌هاي سطح بذر و ضخامت ديواره‌هاي بين سلول‌ها) مختلفي مشخص و مورد ارزيابي قرار گرفتند. تحليل آماري داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS انجام گرفت. نتايج به دست آمده از اين مطالعات حاكي از تنوع بالاي صفات سطح بذر حتي در بين افراد يك گونه است. اين نتيجه‌گيري مشابه بسياري از نتايج به دست آمده با راهكارهاي متفاوت، مؤيد پيچيدگي آرايه‌شناختي اين سرده است. با اين حال، برخي صفات توصيفي مثل شكل، ابعاد، نوع تزئينات سطح بذر، ابعاد سلول‌هاي سطح بذر و ضخامت ديواره بين سلول‌هاي سطحي، براي اولين بار براي اين سرده گزارش مي‌شود.