نقد انسان‌شناختي دلالت‌هاي سياست‌گذارانۀ نظريۀ «كنش ارتباطي» هابرماس براساس الگوي ديني «ارتباطات درون‌فردي»

يورگن هابرماس از آخرين بازماندگان مكتب فرانكفورت است كه انديشه‌هايش در حوزة علوم اجتماعي شهرت جهاني دارد. اين نوشتار با كمك روش توصيفي ـ تحليلي و نيز «تحليل انتقادي» نظريه فرهنگي هابرماس، امكان سياست‌گذاري براساس آن و نيز دلالت‌هاي سياست‌گذارانة آن را در قالب سه پرسش توضيح داده و در ادامه، اين دلالت‌ها را در قالب دو پرسش به چالش كشيده است. اين نوشتار از دو منظر نقد شده است: اول. علوم فرهنگ‌شناختي و سياست‌گذاري و دوم. موضع ديني با تأكيد بر قرآن و حديث و رهيافت ارتباط درون‌فردي به‌مثابه يكي از الگوهاي ارتباطي برجسته در معارف قرآني و حديثي. اين تحقيق نشان داده است كه گرچه نظريه فرهنگي هابرماس در مرتبة مفهومي و تحليلي در توليد سياست‌هاي فرهنگي، تواناست، اما در مرتبة كارايي و اجرايي، اين سياست‌ها بسيار انتزاعي و دور از واقع هستند؛ زيرا ضمانت اجرايي ندارند و تحقق آنها دور از دسترس است. پيشنهاد اين تحقيق اصلاح ارتباط اجتماعي انسان‌ها و حوزة عمومي براساس تصحيح ارتباط درون‌فردي و در حوزه خصوصي است و تصحيح اين ارتباط نيز تنها در گرو ارتباط خالصانه با خداوند است.