منشأ مغزي و ناآگاهانه «اراده آزاد» در آزمايش بنجامين ليبت و حكمت متعاليه

از دير باز مسئله «اراده آزاد» يكي از مباحث مهم در ميان انديشمندان بوده است. امروزه با پيشرفت علوم عصب‌شناسي، دانشمندان اين رشته سعي كرده‌اند با رويكرد تجربي به تبيين اين مسئله بپردازند. از اين رو،‌ بنجامين ليبت و همكارانش با مطالعات آزمايشگاهي بر روي آزمودني‌ها تحليل نويني از فرآيند شكل گيري ‌كنش اختياري ارائه داده‌اند. آنها با بررسي زمان‌هاي تغيير نوسانات الكتريكي در مغز، «اراده آگاهانه» و تحريك ماهيچه كشف كرده‌اند كه «پتانسيل آمادگي» حدود 400 ميلي‌ثانيه پيش از زمان آگاهي از اراده، شروع به تغييرات آهسته كرده و همين سبب اراده فرد به كنش مي‌شود. از اين رو،‌ ليبت نتيجه گرفته «فرآيند مغزي نا‌آگاهانه، منشأ اراده آگاهانه و كنش اختياري است». پتانسيل آمادگي پيشين، نوعي چالش براي ديدگاه‌هاي دوگانه‌انگاري و عليت ذهني به حساب مي آيد. از اين رو، در اين مقاله با مباني علم‌النفس حكمت متعاليه، به بررسي يافته‌هاي آزمايش بنجامين ليبت پرادختيم. و با سه تحليل عقلي شكل‌گيري فرآيند اراده، اقسام فاعليت نفس و مراتب مادي- مجرد اراده ‌ نظريه بنجامين ليبت را مورد كاوش قرار داديم.