كنكاشي بر اثر بحران هاي ارزي بر بخش واقعي اقتصاد ايران: واكنش بهره وري، اشتغال و رشد اقتصادي

بحران هاي ناشي از بخش مالي اقتصاد ايران و اثرگذاري احتمالي آن بر ساختارهاي اساسي بخش واقعي از جمله بهره وري كل، بهره وري نيروي كار، رشد اشتغال و رشد اقتصادي، مسأله اصلي مطالعه حاضر است. براي بررسي اين سؤال از دو مدل سازي غيرخطي استفاده شده است. هر دو مدل، از داده هاي كلان اقتصادي ايران و شاخص هاي ساخته شده بر اساس رويكردهايي مانند مدل فضا-حالت، در فاصله سال هاي 1363- 1398 استفاده مي كنند. مدل اول كه از چارچوب الگوهاي چرخشي ماركف استفاده مي كند صرفاً پويايي ها و ميزان ماندگاري اثر شوك هاي هر كدام از متغيرها را در كنار شاخص بحران ارزي روي خود متغير نشان مي دهد. مدل دوم جهت اعتبارسنجي نتايج، دامنه تمركز را محدودتر كرده و  با بكارگيري يك تصريح عمومي تر اثر ساير متغيرهاي مؤثر بر رشد بهره وري، بويژه آثار غيرخطي متغيرهاي مستقل را آزمون مي كند. برآورد اين مدل، با استفاده از برآوردگرهاي مربعات معمولي غيرخطي (NLS) انجام مي شود. نتايج تحقيق، ضمن تأييد پويايي همه متغيرهاي تحت بررسي، نشان مي دهند كه در هر دو مدل، اثر بحران هاي ارزي بر متغيرهاي واقعي اقتصاد منفي و معني دار است. همچنين، ماندگاري اثر بحران هاي ارزي را هم نمي توان رد كرد. در مدل دوم، وقتي «بحران ارزي» با «تنگناي دسترسي به اعتبارات» به صورت اثر متقابل وارد مدل مي شوند اثر مخرب تري برجاي مي گذارند. بعلاوه، اثرغيرخطي سرمايه گذاري تحقيق و توسعه و اثر تعديل كنندگي ساير متغيرها بر بهره وري را در شرايط بحراني نمي توان رد كرد. اين نتايج، اشارات سياستي مهمي براي اقتصاد ايران دارند