تقويم فرس قديم در نواحي جنوبي درياي مازندران و مسئله تقويم‌هاي ديلمي و طبري

تا عصر حاضر و رواج تقويم جديد ايران، در كنار تقويم هجري قمري و تقويم جلالي، گونه‌اي از تقويم فُرس قديم (يزدگردي) نيز در ميان مردمان نواحي جنوبي درياي مازندران رايج بود. اما در نيم‌قرن اخير شماري از دانشوران محلي ادعا كرده‌اند كه از گذشته‌هاي باستاني تقويم‌هاي ديگري نيز مختص به اين نواحي رايج بوده است. ايشان اين تقويم‌هاي ادعايي را به نام‌هاي تقويم ديلمي/ گالشي/ گيلاني و تقويم طبري/ مازندراني خوانده‌اند، براي آنها مبادي باستاني ساخته‌اند و ادعا كرده‌اند كه اين تقويم‌ها كبيسه دارند و نوروز آنها همواره در يك روز ثابت در ميانه‌هاي تابستان است. اين مقاله به بررسي اين ادعاها مي‌پردازد و براي اين منظور، تاريخچه تقويم‌هاي رايج در اين نواحي را مطالعه مي‌كند. همچنين سابقه طرح تقويم مستقل در اين نواحي را در آثار سكه‌شناسان سده نوزدهم بررسي و تاريخچه طرح اين تقويم‌هاي ادعايي را پيگيري مي‌كند، ادله مدعيان اين تقويم‌ها را مورد نقد قرار مي‌دهد و به بررسي پيامدها و آثار اين پديده مي‌پردازد. اين مقاله نشان مي‌دهد كه تقويم‌هاي ادعايي همگي همان تقويم فرس قديم‌اند كه عمداً يا سهواً تقويم‌هاي مستقل معرفي شده‌اند. اين بررسي همچنين نشان مي‌دهد كه چگونه گفتمان هويتي در ظهور و اشاعه اين تقويم‌هاي نوپديد دخيل بوده است و اين تقويم‌ها خود به مؤلفه‌اي كليدي در گفتمان هويتي تبديل شد‌ه‌اند.