مجاهدان قفقازي و مناقشات محله‌اي تبريز (جمادي‌الاول-ذو‌الحجه سال 1325ق)

بسياري از پژوهشگران، جنبش مشروطه را سرآغاز تاريخ نوين ايران قلمداد كرده‌اند. اين رويداد پيامدهاي فراواني در پي داشت كه يكي از آن‌ها، پديدآمدن دسته‌هاي نظامي موسوم به «مجاهدان» در شماري از شهرهاي ايران، به ويژه تبريز، بود. «مجاهدان قفقازي» گروهي از ايرانيانِ مهاجر به قفقاز بودند كه در تحولات تبريزِ عصر مشروطه، نقش بارزي ايفا كردند. نكته مهم راجع به مجاهدان قفقازي، مربوط به عملكرد آنان در شكل‌گيري مناقشات محله‌اي تبريز در ماه جمادي‌الاول سال 1325ق است كه منجر به آغاز درگيري داخلي شهري در ذو‌الحجه همان سال شد. تاكنون پژوهش مستقلي راجع به اين موضوع منتشر نشده است. پژوهش حاضر برآن است تا با ارزيابي ديدگاه‌هاي متفاوتِ راجع به مجاهدان قفقازي، رويكرد نويني را نسبت به نزاع‌هاي داخلي تبريز در سال 1325ق اتخاذ كند.   مناقشات محله‌اي تبريزِ سال 1325ق اين پرسش را پيش مي‌كشند كه چگونه نزاع‌هاي داخلي تبريز شكل گرفتند و محلات چه رويكردي را نسبت به مسئله مزبور اتخاذ كردند؟ در اين پژوهش تلاش شده است تا با تجزيه و تحليل داده‌ها به روش توصيفي-تبييني، به پرسش فوق پاسخ داده شود. ‌فرضيه پژوهش حاضر مبتني بر اين است كه تضاد انگيزه‌هاي سياسي، اجتماعي و اقتصادي مجاهدان قفقازي و حاميان ايشان با گروه‌هاي سنت‌گراي شهري سبب شكل‌گيري و تداوم مناقشات محله‌اي تبريز در سال 1325ق شد.