ارزيابي جايگاه زنان در توسعه در كشورهاي اسلامي

با توجه به اهميت مفهوم توسعه انساني به‌عنوان هدف اساسي توسعه و به تبع آن رفع تبعيض جنسيتي و نيز نقش بالقوه زنان در روند رشد و توسعه، در چند دهه اخير نهادهاي بين‌المللي از جمله سازمان ملل، بر جايگاه و سهم زنان در توسعه كشورها به‌عنوان يكي از معيارهاي توسعه تأكيد بيشتري نموده‌اند. در اين تحقيق، كشورهاي اسلامي از نظر جايگاه زنان در روند توسعه در سال‌هاي 2005 و 2015 با تكيه بر 26 شاخص و استفاده از روش تاكسونومي عددي مورد ارزيابي و مقايسه قرار گرفته‌اند. نتايج حاصل از پژوهش نشان مي‌دهد در اكثر كشورهاي اسلامي در فاصله زماني مذكور موقعيت زنان نسبت به مردان در روند توسعه بهبود يافته است؛ اگر چه در اين حوزه پراكندگي و نابرابري بين كشورها بيشتر شده است. بر اساس نتايج تحقيق، در سال 2005 كشورهاي قطر و چاد با درجه توسعه 0.68 و 0.99 و در سال 2015 كشورهاي قزاقستان و چاد با درجه 0.64 و 1.00 به ترتيب در بالاترين و پايين‌ترين سطح جايگاه زنان در توسعه قرار دارند. با مقايسه درجه توسعه كشور ايران از 0.84 به 0.83 از سال 2005 به سال 2015 مي‌توان گفت كه اگر چه نقش زنان در توسعه در ايران اندكي بهبود يافته اما رتبه آن در بين 33 كشور اسلامي از 15 به 17 تنزل كرده است؛ همچنين، ضريب نابرابري بين كشورها در حوزه مذكور از مقدار 0.088235 در سال 2005 به 0.11219 در سال 2015 افزايش يافته است. به‌عبارت ديگر طي دوره زماني مورد بررسي، پراكندگي در جايگاه زنان در فرآيند توسعه در كشورهاي اسلامي بيشتر شده است.