بازنمايي رتبۀ درباري رجال و صاحب‌منصبان در مكاتبات رجال درباري ايران و هند در دورۀ شاه‌سليمان صفوي (1077-1105ق)

هدف: بررسي رابطۀ ميان رتبۀ اجتماعي فرستندگان و گيرندگان مكاتبات رجال درباري ايران و هند هم‌عصر سلطنت شاه‌سليمان صفوي (1077-1105ق) با محتوا و شكل ظاهري اين دسته از اسناد.روش/ رويكرد پژوهش: در اين مقاله در گام نخست با استفاده از تكنيك تحليل محتوا (Content Analysis)، شواهد تاريخي موجود در كتب و ساير اسناد تاريخي و هم‌چنين اطلاعات يادشده در دست‌نويسِ شمارۀ 5032 مجلس شوراي اسلامي ذيل توصيفات مرتبط با مكاتبات ديواني دورۀ شاه‌سليمان صفوي استخراج شد و در گام دوم رابطۀ ميان متن و مشخصات ظاهري اين مكاتبات با رتبۀ اجتماعي فرستندگان و گيرندگان در قالب مطالعۀ تطبيقي (Comparative Study) بررسي شد.يافته‌ها و نتيجه‌گيري: شواهدي قوي بر وجود رابطۀ مستقيم ميان محتواي متني و غيرمتني مكاتبات رجال درباري ايران و هند در دورۀ سلطنت شاه‌سليمان صفوي و رتبۀ اجتماعي افراد دخيل در روند صدور اين مكاتبات ديده مي‌شود؛ بدين‌ترتيب كه عناصر متني مانند الگو و واژگان استفاده‌شده در متن مكاتبات و عناصر غيرمتني مانند قطعِ نامه، نوع كاغذ، نوع خط، تزيينات و نوع بسته‌بندي بازنمايانندۀ رتبۀ اجتماعي افراد مرتبط با مكاتبات ديواني اعم فرستنده و گيرنده يا مكتوبٌ‌اليه است و با تحليل و بررسي آن مي‌توان علاوه‌بر قضاوت دربارۀ رتبۀ اجتماعي، به برخي از مشخصات اين افراد ازقبيل منصب، سن و جنسيت پي برد.