كاركردهاي تربيتي پرسشگري در مثنوي معنوي با تأكيد بر دفتر اول

مولوي از جمله شاعران و نويسندگاني است كه در آثار خود به تأثيرگذاري كلام بر مخاطب و برانگيختن او توجه زيادي دارد. يكي از دلايل اين ادعا، علاوه‌بر اشاره‎هاي مستقيم او به رعايت حال مخاطب و وجود پرسش‎هاي هم‎گرا، تبييني و واگرا در مثنوي معنوي است كه باعث فعال شدن فكر و ايجاد تغيير مثبت مي‎شود. پژوهش حاضر ابتدا به جمع‎آوري پرسش‎هاي موجود در دفتر اول مثنوي معنوي پرداخته است، سپس ضمن جداسازي پرسش‎هاي تربيتي، براي آنها كاركردهاي تربيتي براساس برانگيزانندگي كه در مخاطب دارند ارائه كرده است. محققان پس از مطالعه و انتخاب نمونه و جمع‎آوري داده‎ها، براي تحليل داده‎ها از روش تحليل محتواي كيفي بهره برده‎اند. حاصل اين پژوهش قرار گرفتن پرسش‎هاي تربيتي دفتر نخست مثنوي در كاركردهايي چون ايجاد يادآوري، پذيرش ناتواني، توجه و تمركزدهي بر يك موضوع، نماياندن غفلت و ناداني، غفلت‎زدايانه، استدلال خواهانه، بسط بينش و دانش، ترديدزدايانه، بيان پشيماني و تلاش براي جبران، خواهش از خدا، خواهش از ديگران بوده است. مدرسان مي‎توانند از پرسش در كاركردهايي كه از مثنوي مولوي استخراج شد، جهت برانگيزانندگي، رفع اشكالات آموزشي و تربيتي، رشد خلاقيت و تفكر منطقي دانش‎آموزان و دانشجويان استفاده كنند.