ارزيابي تحمل به شوري و گروه‌بندي ژنوتيپ‌هاي عدس در گلخانه

شوري از مهم‌ترين عوامل كاهش رشد و توليد گياهان است. يكي از راهكارهاي كم‌هزينه به‌منظور استفاده منابع آب‌ و خاك شور، زراعت گياهان متحمل به شوري است. اين مطالعه به‌منظور ارزيابي تحمل به شوري 107 ژنوتيپ عدس در شرايط گلخانه به‌صورت آبكشت انجام شد. آزمايش به‌صورت طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار در پژوهشكده علوم گياهي دانشگاه فردوسي مشهد، در سال 1399 با شوري 12 دسي‌زيمنس‌ بر متر انجام شد. نتايج نشان داد كه چهار هفته پس از اعمال تنش شوري، 39 ژنوتيپ داراي بقاي 100-76 درصد و 9 ژنوتيپ داراي بقاي 100 درصد بودند. بر اساس تجزيه به عامل‌ها، چهار عامل درمجموع 72 درصد از تغييرات موجود در كل داده‌ها را توجيه كردند. عامل اول و دوم بيشترين تغييرات واريانس داده‌ها را توجيه كردند، شامل صفات درصد بقا، محتواي كلروفيل a، كلروفيل b، كاروتنوئيدها، Cha/Chb، محتواي فنول كل، محتواي پرولين، DPPH، Na/K و ماده خشك بودند. سپس از اين دو عامل، به‌منظور به دست آوردن پراكنش و شناسايي ژنوتيپ‌هاي برتر استفاده شد و ژنوتيپ‌هاي MLC250، MLC263، MLC281، MLC285، MLC286، MLC291، MLC292، MLC294، MLC296، MLC299، MLC300، MLC301، MLC307، MLC311، MLC314، MLC316، MLC323، MLC327، MLC357، MLC362، MLC363، MLC364 و MLC371 به‌عنوان ژنوتيپ‌هاي متحمل به شوري معرفي شدند. با توجه به نتايج تجزيه خوشه‌اي بر اساس صفات مورد مطالعه، ژنوتيپ‌هاي مورد بررسي در پنج گروه، دسته‌بندي شدند كه ژنوتيپ‌هاي گروه سوم و پنجم ازنظر اكثر صفات مورد بررسي و بقا ميانگين بالاتري در ميان ساير گروه‌ها و همچنين ميانگين كل ژنوتيپ‌ها داشتند؛ بنابراين با توجه به نتايج تجزيه خوشه‌اي، مي‌توان از اين ژنوتيپ‌ها براي توليد ژنوتيپ‌هاي جديد و به‌گزيني براي تحمل به شوري بهره جست.