تعيين نشانگر متابوليكي و ژنتيكي مرتبط با مسير GABA در نخود زراعي تحت تنش سرما

محتوي گاما آمينوبوتريك اسيد (GABA) به‌عنوان آمينواسيدي كه در كاهش خسارت‌هاي تنش اكسيداتيو و سازگاري به تنش در سلول نقش ايفا مي‌كند توسط مسيرهاي مختلفي از جمله مسير GABA shunt تنظيم مي‌شود. در اين پژوهش ميزان پراكسيدهيدروژن (H2O2)، GABA، بيان نسبي ژن‌ گلوتامات دكربوكسيلاز (GAD1) و فعاليت آنزيمGABA ترانس‌آميناز (GABA-T) در دو ژنوتيپ متحمل (Sel96th11439) و حساس (ILC533) نخود زراعي (Cicer arietinum L.) تحت تنش سرما چهار درجه سانتي‌گراد به صورت آزمايش فاكتوريل در قالب طرح كاملا تصادفي مطالعه شد. در ژنوتيپ متحمل ميزان H2O2 پس از افزايش معني‌دار در روز اول تنش، در روز ششم كاهش معني‌داري در مقايسه با شاهد نشان داد (بيش از 4.7 درصد( در حالي‌كه تجمع آن (تا50 درصد) در ژنوتيپ حساس در روز ششم تنش سرما مشاهده شد. با توجه به تنظيم پراكسيد هيدروژن به‌عنوان شاخص خسارت، اين نتايج بيانگر سازگاري نسبي به تنش سرما در ژنوتيپ متحمل بود. تحت تنش سرما ميزان متابوليت‌ GABA در ژنوتيپ متحمل تا 14 درصد بيشتر از ژنوتيپ حساس بود. در اين آزمايش به‌موازات افزايش ميزان GABA تحت تنش سرما، بيان نسبي ژن‌ GAD1 و فعاليت آنزيم GABA-T به‌ترتيب تا 17 برابر افزيش و 2.8 برابر كاهش يافت. به‌ترتيب حداكثر و حداقل فعاليت دو مسير بيوسنتز و تخريب GABA در ژنوتيپ متحمل در روز ششم پس از تنش سرما مشاهده شد.