تأثير كم‌آبياري و محلول پاشي نانوكود نيتروژن بر صفات كمي و كيفي دانه زيره سياه (Bunium persicum L.)

به‌منظور بررسي اثر كم‌‌آبياري و محلول‌پاشي نانوكود نيتروژن بر صفات كمي (ارتفاع، عملكرد زيستي و دانه، وزن هزار دانه و شاخص برداشت) و كيفي (درصد و عملكرد اسانس) دانه زيره سياه در سال 1397 آزمايشي به‌صورت كرت خرد شده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه دانشگاه پيام‌نور ميلاجرد استان مركزي انجام شد. سطوح آبياري شامل: آبياري كليه جويچه‌ها (شاهد)، آبياري يك‌ در ميان جويچه‌ها (آبياري به‌صورت ثابت فقط جويچه‌هاي فرد) و آبياري يك ‌در ميان متناوب جويچه‌ها (آبياري به‌صورت دوره‌اي يك هفته جويچه‌هاي فرد و هفته بعدي جويچه‌هاي زوج) به‌عنوان كرت‌هاي اصلي و سطوح محلول‌پاشي نيتروژن شامل: عدم محلول‌پاشي كود (شاهد محلول‌پاشي آب مقطر)، كاربرد 1.5 و 3 ليتر در هكتار نانوكود به‌عنوان كرت‌هاي فرعي در نظر گرفته شدند. نتايج آزمايش نشان داد برهمكنش تيمارها بر تمامي صفات مورد مطالعه در سطح يك درصد معني‌دار بود به‌گونه‌اي‌كه بالاترين مقادير صفات كمي (ارتفاع گياه، عملكرد زيستي و دانه، وزن هزار دانه و شاخص برداشت) در تيمارهاي آبياري جويچه‌اي معمولي (بدون تنش كم‌آبي) با كاربرد 3 ليتر نانوكود نيتروژن حاصل شد درحالي‌كه بالاترين و كمترين درصد و عملكرد اسانس (صفات كيفي) به‌ترتيب در روش آبياري جويچه‌اي يك در ميان متناوب با 3 ليتر نانوكود نيتروژن و تيمار آبياري يك در ميان ثابت بدون نانوكود نيتروژن حاصل شد. با توجه به اهميت اقتصادي صفت عملكرد اسانس در توليد گياهان دارويي و در شرايط كم‌آبي و لزوم مصرف بهينه نهاده‌ها (آب و كود) در راستاي كشاورزي پايدار، استفاده از الگوي آبياري يك در ميان تناوبي و محلول‌پاشي 3 ليتر نانوكود نيتروژن، ضمن صرفه‌جويي در مصرف آب و توليد بالاترين ميزان عملكرد اسانس در زيره سياه در منطقه مورد مطالعه قابل توصيه است.