پاسخ فيزيولوژيك و بيوشيميايي ذرت (Zea mays L.) و سويا (Glycine max L.) به كادميم در كشت مخلوط

پژوهش حاضر به‌‌منظور بررسي اثر كادميم بر ويژگي‌هاي فيزيولوژي و فعاليت‌هاي بيوشيميايي ذرت (Zea mays L.) و سويا (Glycine max L.) در كشت خالص و مخلوط انجام شد. اين آزمايش در گلخانه دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملا تصادفي با چهار تكرار اجرا شد. غلظت‌هاي كادميم شامل 0، 50، 100، 150 و 200 ميلي‌گرم كادميم در كيلوگرم خاك بود. نسبت‌هاي كاشت اعمال شده شامل كشت خالص ذرت و سويا و كشت مخلوط ذرت و سويا با نسبت 50:50 بود. نتايج نشان داد كه كلروفيل a و b با افزايش كادميم خاك در هر دو كشت خالص و مخلوط كاهش يافت. به‌گونه‌اي كه كلروفيل a در بوته‌هاي ذرت و سويا در كشت مخلوط در غلظت 200 ميلي‌گرم كادميم نسبت به عدم مصرف كادميم، به‌ترتيب 25.33 و 10.31 درصد كاهش نشان دادند. هچنين نتايج نشان داد اثرات اصلي كادميم و نسبت‌هاي كاشت بر محتواي نسبي آب برگ و ميزان قند محلول برگ در سطح احتمال يك درصد معني‌دار بود؛ اما برهمكنش كادميم و نسبت‌هاي كاشت بر دو صفت مذكور اثر معني‌داري نشان نداد. محتواي آب نسبي ذرت و سويا در كشت مخلوط بيشتر از تك كشتي بود؛ به‌طوري‌كه محتواي نسبي آب برگ ذرت و سويا در كشت مخلوط نسبت به كشت خالص به‌ترتيب 5.26 و 7.31 درصد افزايش نشان داد. بوته‌هاي ذرت در كشت خالص و مخلوط در مقايسه با سويا ميزان محتواي نسبي آب برگ بيشتري داشتند. برگ ذرت و سويا در كشت مخلوط نشاسته كمتري نسبت به كشت خالص داشتند؛ كاهش نشاسته برگ در كشت مخلوط ذرت و سويا در بالاترين سطح كادميم مورد بررسي نسبت به عدم مصرف كادميم به‌ترتيب 5۸/54 و 7.73۸ درصد بود. كشت مخلوط نسبت به كشت خالص باعث افزايش ميزان قند محلول برگ ذرت و سويا شد كه اين افزايش در ذرت 8.54 درصد و در سويا 7.91 درصد بود. همچنين با افزايش غلظت كادميم در خاك بر ميزان پرولين در تمامي نسبت‌هاي كاشت دو گياه ذرت و سويا افزوده شد. به‌طوري‌كه در كشت مخلوط بيشترين پرولين ذرت (0.961 ميكرومول بر گرم وزن تر) در بالاترين سطح كادميم و كمترين پرولين ذرت (0.034 ميكرومول بر گرم وزن تر) در عدم مصرف كادميم مشاهده شد. با توجه به نتايج پژوهش حاضر، كشت مخلوط ذرت و سويا با استفاده از سازوكارهاي فيزيولوژيك و بيوشيميايي موجب تعديل اثرات منفي ناشي از تنش فلز سنگين كادميم مي‌شود.