عملكرد و باروري هيبريدهاي حاصل از تلاقي R2000 و لاين‌هاي نرعقيم كلزا (Brassica napus L)

رشد سريع، مقاومت به تنش‌، يكنواختي، عملكرد بالا و حفظ حق به‌نژادگر توليد رقم هيبريد را به موفق‌ترين راهبرد به‌نژادي كلزا تبديل كرده است. هدف از اين پژوهش تهيه نخستين هيبريدهاي سه لايني ايراني كلزا و بررسي عملكرد و باروري آنها بود. به‌علاوه تاثير صفات مختلف بر افزايش عملكرد هيبريدها نيز مطالعه شد. هفت لاين نرعقيم با يك لاين بازگردان باروري به نام R2000 تلاقي داده شد و عملكرد دانه هيبريدها در دو سال زراعي 1399-1398 و 1400-1399 در قالب طرح بلوك-هاي كامل تصادفي با سه تكرار مورد ارزيابي قرار گرفت. سه مورد از هيبريدهاي ايجاد‌شده با ميانگين دوساله 4/64، 4/40، و 4/38 تن در هكتار عملكرد چشمگيري داشته و اختلاف معني‌داري با ارقام شاهد نيلوفر، نپتون، و نيما (به‌ترتيب با عملكردهاي 3/44، 3/73 و 3/30 تن در هكتار) نشان دادند. بيشترين هتروزيس مشاهده‌شده نسبت به رقم شاهد برتر مربوط به هيبريد R2000×A8  با  34/71،درصد بود. تمامي هيبريدهاي به‌دست‌آمده از نظر باروري كاملا طبيعي و فاقد هرگونه نرعقيمي بودند. نتايج تجزيه به مولفه‌هاي اصلي و تجزيه خوشه‌اي نشان داد كه افزايش تعداد خورجين در بوته و وزن هزار‌دانه و همچنين تلاقي لاين‌هاي والديني دورتر منجر به توليد هيبريدهاي پرمحصول‌تر مي‌شود. با توجه ‌به عملكرد بالا و عدم مشاهده نرعقيمي، هيبريدهاي اميدبخش حاصل از اين پژوهش مي‌توانند پس از بررسي سازگاري و پايداري به‌عنوان ارقام جديد معرفي شوند.