شناسايي عوامل تحولات آينده فناوري اطلاعات و ارتباطات (ICT) موثر بر مهندسي دانش سازماني در سازمان‌هاي دانش‌بنيان

هدف: هدف پژوهش حاضر، شناسايي عوامل مؤثر بر تحولات آينده فناوري‌هاي اطلاعات و ارتباطات (ICT) و تاثير آن بر مهندسي دانش سازماني در سازمان‌هاي دانش‌بنيان مي‌باشد. با توجه به اهميت فناوري اطلاعات و ارتباطات، اين پژوهش در چارچوب مهندسي دانش بر مبناي نگرش سيستمي انجام شد.روش: روش پژوهش به لحاظ هدف، كاربردي و توسعه‌اي و به لحاظ نحوه گردآوري داده‌ها از نوع كيفي است. جامعه آماري شامل مديران و كارشناسان شاغل در شركت‌هاي دانش‌بنيان در سطح ارشد مي‌باشد. روش نمونه‌گيري نظري بوده و بر همين اساس با تعداد 15 نفر از پژوهشگران حوزه علوم انساني مصاحبه باز و ساختارنيافته به عمل آمد كه از اين تعداد 9 نفر به صورت خاص در حوزه مديريت اطلاعات و ارتباطات مشغول تحقيق و پژوهش بودند. مصاحبه‌ها به مدت 45 تا 90 دقيقه با هركدام از پژوهشگران به طول انجاميد. روايي و پايايي ابزار سنجش با رعايت شرايطي از جمله تعريف اصطلاحات، توجيه پاسخ‌دهندگان، تجانس و همگوني پاسخ‌گويان و برقراري شرايط و زمينه‌هاي اجراي پرسش‌گري مورد توجه و اعتبار قرار گرفته است. با به‌كارگيري روش‌هاي تحليل تماتيك و نظريه زمينه‌اي به طبقه‌بندي، شاخص‌بندي و سنخ‌بندي داده‌ها پرداخته شده است. با توجه به هدف پژوهش، محقق تلاش كرد با انجام مطالعات ميداني و مشاركت در فرآيندهاي مربوط به موضوع پژوهش، به درك و فهم چالش‌هاي فراروي فناوري‌هاي اطلاعات و ارتباطات و تاثير آن بر مهندسي دانش و مديريت اطلاعات و ارتباطات بپردازد.يافته‌ها: عوامل مؤثر بر ارائه مدل مفهومي از تحولات آينده فناوري‌هاي اطلاعات و ارتباطات و تاثير آن بر مهندسي دانش سازماني در سازمان‌هاي دانش‌بنيان شرايط علّي (با شاخص‌هاي سياست‌گذاري‌هاي كلان كشور، نوسانات سياسي و اقتصادي، پتانسيل منابع انساني، كمبود منابع اطلاعاتي و ارتباطي، بالا بودن هزينه فناوري اطلاعات و ارتباطات، مشكل مالي و همكاري شركت‌هاي داراي فناوري)، شرايط زمينه‌اي (سرمايه فكري، عملكرد نيروي كار، اثربخشي و كيفيت كاري، تعهد مديران، نوسانات مديريتي و استراتژي مديريت)، شرايط مداخله‌گر (ساختار سازماني، مديريت كاربران، بلوغ دانشي، تجربه شخصي، مشاركت كاربران و فرهنگ ‌سازماني)، فرآيند / تعاملات (تعداد واحدهاي سازماني، كيفي‌سازي دانش سازماني، سرعت فرايند، برآورد دقيق حجم كار، شفافيت اهداف، تخمين صحيح زمان و تخمين صحيح بودجه) و پيامدها (ارتباطات سازماني، مديريت مشاركتي، كيفي‌سازي دانش سازماني، بهسازي منابع انساني و ارتباط صنعت با سازمان) هستند.نتيجه‌گيري: فناوري اطلاعات به عنوان مهم‌ترين عامل تواناساز فرايند مهندسي دانش با سرعت و دقت بالا است. مولفه‌ها و شاخصه‌هاي تحولات اين فناوري كه در پژوهش حاضر به عنوان عوامل تاثيرگذار بر مهندسي دانش سازماني در سازمان‌هاي دانش‌بنيان شناسايي شده است؛ شامل شاخص‌هاي مهمي بوده كه ضروري است جهت بررسي اين تحولات و به‌كارگيري آن‌ها در معماري دانش سازماني مورد توجه قرار داده شوند.