بررسي محوطه تاريخي سرمشهد استان فارس در متون تاريخي و آثار جغرافي نويسان اسلامي با تاكيد بر شواهد باستان شناسي و هنري

روستاي سرمشهد در دهستان دادين از بخش «جره بالاده» شهرستان كازرون و در 30 كيلومتري غرب شهر بالاده قرار گرفته است. در اين روستا يك محوطه تاريخي واقع است. محوطه تاريخي سرمشهد يكي از بزرگ‌ترين مناطقي است كه آثار دوره ساساني تا سده 7 هجري قمري در آن قابل مشاهده است. اين محوطه تاريخي در هفت كيلومتري روستاي سرمشهد در دشتي هموار و در ميان دو رشته‌ كوه جا گرفته است. جغرافي نويسان اسلامي در آثار خود اين محوطه را دشت «بارين» و «غندجان» ناميده اند. نخستين بار، طبري (224-310 ه.ق) دشت بارين را در «اردشيرخوره» معرفي مي كند و پيشينه آن را به زمان ساسانيان نسبت مي دهد. برخي از اين منابع «غندجان» را در كوره اردشيرخوره و برخي ديگر در كوره «شاپور خوره» و وابسته به منطقه «جره» دانسته اند. اين پژوهش با روش توصيفي و تحليلي و با تكيه بر داده هاي كتابخانه اي و مشاهدات ميداني انجام شده است. يافته هاي پژوهش حاكي از اين است بررسي نام جاي غندجان و دشت بارين در متون جغرافي نويسان اسلامي و انطباق آن با محوطه تاريخي سرمشهد، داده‌هاي ارزشمندي در رابطه با، پراكندگي جمعيت، چگونگي راه هاي ارتباطي و بازرگاني، مناسبات اجتماعي و مراكز صنعتي و توليدي، در اختيار ما قرار مي دهد. روش انتخاب ‌شده در اين پژوهش بر پايه بررسي جغرافياي تاريخي و مطالعۀ شواهد باستان شناسي و هنري در مورد دشت بارين و غندجان و بازديد منطقه اي است. با توجه به اين پژوهش‌، از سده سوم تا سده نهم هجري قمري، ده جغرافي‌نويس اسلامي از شهر غنديجان و دشت بارين در آثار خود نام برده اند و دانستني‌هاي فراواني دربارۀ حدود شهر، منابع آب و مسافت اين شهر تا منزلگاه‌هاي پيرامون ارائه مي دهند. با نگرش به اين توصيفات، غندجان متون اسلامي با محوطه تاريخي سر مشهد در استان فارس همخواني دارد. اهداف پژوهش:1. بررسي تغييــرات در جغرافياي اداري غندجــان در قالب كوره هاي اردشيرخوره و شاپورخوره با مطالعۀ منابع جغرافي نويسان اسلامي.2. بررسي محوطه تاريخي و جغرافيايي سرمشهد.سؤالات پژوهــش:1. چه عللي در نامشخص بودن پيشينه تاريخي و جغرافيايي محوطه تاريخي سرمشهد نقش داشته است؟2. چه عواملي در توسعه و گسترش شهر غندجان نقش داشته است؟