لكس‌پتروليا؛ نظام حقوقي مستقل و فراملي يا منبع فرعي و تكميلي در صنعت نفت و گاز

«حقوق فراملي» نسبت به ساير مفاهيم حقوقي، پيشينه ي چندان بلندي ندارد. بسياري از موضوعات جديد زيرمجموعه ي يكي از نظام‌هاي حقوقي شناخته‌شده ي ملي يا بين‌المللي قرار مي‌گيرند، اما بر اساس ديدگاه پايه در اين مقاله، «حقوق فراملي» موضوع نظام حقوقي متمايزي است كه متعلق به هيچ‌يك از نظام‌هاي حقوقي (ملي يا بين‌المللي) نبوده و خارج از قلمرو حقوق دولتي (ملت- كشور) واقع مي‌شود. آيا حقوق فراملي مي‌تواند به‌عنوان نظامي مستقل زمينه ي بروز و ظهور لكس‌پتروليا ارزيابي شود؟  برخي از حقوق‌دانان بر اين باورند كه لكس‌پتروليا به‌عنوان مجموعه‌اي از قواعد مرسوم صنعت نفت، مي‌تواند ازجمله ي اين موضوعات ‌باشد، اما به‌طور دقيق تعريف نشده و به گونه‌اي متناقض استفاده مي‌شود و دامنه ي نامشخصي دارد. پرسش اساسي درباره ي لكس‌پتروليا اين است كه آيا چنين مجموعه‌اي از گزاره‌ها، رويه‌ها و اصول حقوقي، برفرض اثبات، در طول منابع اصلي حقوق در نظام‌هاي حقوقي ملي و بين‌المللي قرار دارد يا در عرض آن‌ها؟ اگر در طول آن‌ها مطرح باشد، بدين‌معناست كه به‌خودي‌خود وجود مستقلي ندارد و اعتبارش منوط به تأييد در نظام‌هاي حقوقي داخلي و بين‌المللي است. اما اگر ادعا شود كه در عرض منابع اصلي حقوق قرار دارد، بدين‌معناست كه مي‌تواند منبعي مستقل براي حقوق شمرده شود. در اين نوشتار، به‌رغم چالش‌هاي نظري احتمالي، كوشيده‌ايم دراين‌باره گام مهمي برداشته شود.