عنوان مقاله :
تفسير آيات امامت و ولايت در مكتب كلامي اماميه بغداد با تمركز بر شيخ مفيد و سيد مرتضي
پديد آورندگان :
هابطي‌نژاد ، علي دانشگاه تهران، دانشكدگان فارابي , مهدوي‌راد ، محمدعلي دانشگاه تهران، دانشكدگان فارابي - گروه علوم قرآن و حديث , شاكري ، روح‌الله دانشگاه تهران، دانشكدگان فارابي - گروه معارف و شيعه‌شناسي
كليدواژه :
امامت , ولايت , آيات امامت و ولايت , مكتب كلامي بغداد , شيخ مفيد , سيد مرتضي ,
چكيده فارسي :
اعتقاد به امامت منصوص و بلافصل اميرمؤمنان(ع) شاخصۀ اصلي اعتقادي شيعه به‌شمار مي‌رود. مسئلۀ اصلي اين پژوهش شناسايي هندسۀ آيات مطرح‌شده در رابطه با اين اعتقاد و تفسير آن در انديشۀ كلامي اماميه بغداد در قرن پنجم و با محوريت شيخ مفيد و سيد مرتضي كه با روش تحليلي و استفاده از مطالعات كتابخانه‌اي مورد مطالعه قرار گرفته است. بخش اصلي ادله قرآني اثبات حق ولايت و امامت در مكتب بغداد از دو دستۀ بدون واسطه و با واسطه تشكيل شده و دستۀ سوم ناظر به نقد مباني تفكر رقيب است. نقادي مستندات قرآني انگاره عصمت صحابه، نقادي استناد به آيات قرآني براي حق خلافت خلفاء و نقد ادلۀ قرآني حجيت اجماع امت، سه محور دستۀ سوم را تشكيل داده و در مواردي نيز به شكل جدلي به نفع امامت استدلال شده است. تفسير اين آيات در مكتب بغداد، با توجه به گسترش نگاه عقلي كلام شيعه و فضاي چند قطبي بغداد، هم از حيث كمّيت و هم از جهت كيفيت و تقويت جهت تحليلي و تفسيري، قابل ارزيابي است.
