ملاحظاتي درباره تشكيل دالان تسهيلات آماده در نظام بانكي ايران

از اوايل دهه 1990 ميلادي، قاعده هدف‌گذاري تورم به‌تدريج براي اجراي سياست‌‌گذاري پولي مورد اقبال بانك‌هاي مركزي قرار گرفت. در اين چارچوب، هدف عملياتي كوتاه‌مدت بانك‌هاي مركزي، عموماً نرخ بهره شبانه بازار بين‌بانكي است. بانك‌هاي مركزي نرخ بهره كوتاه‌مدت بازار بين‌بانكي را درون دالاني از نرخ‌هاي كف و سقف پيرامون نرخ بهره سياستي مديريت مي‌كنند و از مجراي نرخ بهره، انتظارات، تقاضاي كل، سطح محصول و تورم را تحت تأثير قرار مي‌دهند. در ايران، با رويكرد فعلي اجراي قانون عمليات بانكي بدون ربا، تشكيل دالان تسهيلات آماده بانك مركزي با محدوديت‌هايي امكان‌پذير است. براي تشكيل دالان تسهيلات آماده با محدوديت‌هاي كمتر، دو رويكرد پيشنهادي مقاله حاضر، اول: محدود كردن تسهيلات بانك‌ها به قراردادهاي مبادله‌اي؛ و دوم، تعريف سپرده بانكي بر مبناي قرارداد وديعه خاص يا قرض با حفظ قدرت خريد در طول دوره سپرده‌گذاري است. اين پيشنهادها باعث تعريف سپرده بانكي با نرخ سود معين در ابتداي قرارداد سپرده‌پذيري مي‌شوند. بر مبناي اهداف كمّي برنامه ششم توسعه اقتصادي، پيشنهاد مطالعه حاضر، تصريح دالان تسهيلات آماده نامتقارن بانك مركزي، در دامنه 8.8 تا 23.6 درصد پيرامون نرخ سود كوتاه‌مدت بازار بين‌بانكي است. پهناي اين دالان كه مبين شرايط پولي است، در گام‌هاي بعدي با توجه به كاهش انتظارات تورمي و تعديل شرايط محيط اقتصاد كلان، كاهش مي‌يابد و به استاندارهاي جهاني نزديك‌تر مي‌شود.