تحليلي بر توزيع فضايي مراكز بيمارستاني و ارائه الگوي بهينه دسترسي(مطالعه موردي: شهر مرند)

مكان گزيني بهينه مراكز خدماتي از وظايف مهم برنامه ريزان شهري مي باشد. در اين ميان مراكز درماني و بيمارستاني از كاربري هاي مهم خدماتي در شهرها محسوب مي شود. از اين رو قرار گيري آن در مكان هاي بهينه با دسترسي مناسب مي تواند نقش مهمي در سلامت و بهداشت عمومي شهروندان ايفا نمايد. از طرفي توزيع نامناسب اين مراكز در موقعيت هاي با دسترسي زمان بر و هزينه بر علاوه بر افزايش مشكلات حمل و نقل شهري ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ اﻣﻨﯿﺖ ﺟﺎﻧﯽ ﺷﻬﺮوﻧﺪان را ﺑﻪ ﺧﻄﺮ ﺑﯿﻨﺪازد. ﻫﺪف ﻋﻤﺪه اﯾﻦ پژوﻫش ارزيابي نحوه‌ي توزيع مراكز درماني و مشخص كردن نواحي محروم از اين خدمات در منطقه‌ي مورد مطالعه است. نوع پژوهش توصيفي- تحليلي و از نظر هدف توسعه‌اي -كاربردي مي‌باشد.در راستاي هدف شش متغير مرتبط با هدف شامل: نزديكي مراكز آتش‎نشاني، دسترسي به شبكه‎هاي ارتباطي درجه‌يك، فاصله از بيمارستان‌هاي موجود، نزديكي به پارك‎هاي منطقه‎اي، شيب منطقه و فاصله از گسل‌ها ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. اﺑﺘﺪا ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ اﻫﻤﯿﺖ ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي ﻣﻮردﻧﻈﺮ ﺟﻬﺖ ﻣﮑﺎن ﯾﺎﺑﯽ ﺑﯿﻤﺎرﺳﺘﺎن، ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺪل ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﺮاﺗﺒﯽ در ﻧﺮم افزار Expert Choice ارزشﮔﺬاري ﮔﺮدﯾﺪ. ﺳﭙﺲ ﻻﯾﻪﻫﺎي ﻣﺬﮐﻮر ﺗﻮﺳﻂ ﻧﺮ اﻓﺰارﻫﺎي GIS ﻓﺎزي ﺷﺪه و در ﻃﯿﻒ ﻋﺪدي صفر تا يك قرار گرفتند. در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌﺪ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻻﯾﻪﻫﺎي ﻓﺎزي ﺷﺪه در ﻫﺮ ﯾﮏ از وزنﻫﺎي اﺻﻞ از ﻣﺪل ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺳﻠﺴﻠﻪﻣﺮاﺗﺒﯽ ﺿﺮب و ﺑﺪﯾﻦ ﺻﻮرت ﻻﯾﻪﻫﺎي وزن دار ﻓﺎزي آﻣﺎده ﺷﺪﻧﺪ. درﻧﻬﺎﯾﺖ ﻋﻤﻠﮕﺮﻫﺎي ﺿرب، ﺟﻤﻊ، ﮔﺎﻣﺎي ﻓﺎزي 0/9 روي ﻻﯾﻪﻫﺎ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻫﻢﭘﻮﺷﺎﻧﯽ ﻻﯾﻪﻫﺎ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ، ﮐﻪ ﺷﻬﺮ ﻣﺮﻧﺪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ از ﻧﻈﺮ ﻣﮑﺎن ﮔﺰﯾﻨﯽ ﻣﺮاﮐﺰ ﺑﯿﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺣﻮزه ﻧﻔﻮذ وﺳﯿﻊ و ﺟﻤﻌﯿﺖ اﯾﻦ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن، ﺣﺪاﻗﻞ ﺳﻪ ﺑﯿﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺑﺮاي اﯾﻦ ﺷﻬﺮ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻘﺸﻪ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه از ﺗﺮﮐﯿﺐ ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎ، در ﻣﺠﻤﻮع ﻫﻔﺖ ﻣﮑﺎن ﺟﺪﯾﺪ ﺟﻬﺖ اﺣﺪاث ﻣﺮﮐﺰ ﺑﯿﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ در اﯾﻦ ﺷﻬﺮ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﮔﺮدﯾﺪ. از ﺑﯿﻦ ﻣﮑﺎن ﻫﺎي ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدي ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﻣﺮاﮐﺰ ﺑﯿﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ، ﻣﮑﺎنﻫﺎي 2 ،1 ، 3 و5 از اوﻟﻮﯾﺖ ﺑﺎﻻﺗﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﮑﺎن ﻫﺎي ﺷﻤﺎره4، 6 و 7 ﺑﺮﺧﻮردار ﻫﺴﺘﻨﺪ.