شناسايي پيشران هاي حياتي موثر بر آينده توسعه فضايي منطقه آزاد ارس با رويكرد آينده پژوهي

امروزه مناطق آزاد يكي از ابزارهاي دولت ها براي تحقق راهبرد برونگرا در پارادايم جهاني شدن، بر بستر اقتصاد سياسي فضا و از اصليترين كانونهاي تمركز حضور سرمايه گذاران محسوب ميشود. از بدو تشكيل مناطق آزاد زمين مهمترين عامل در بين ديگر عوامل توليد مورد توجه مي باشد و آنچه بعد از سپري شدن چندين دهه از تشكيل مناطق آزاد لازمه تغيير است تغيير رويكرد در برنامه ريزي در اين نواحي لازم مي باشد در پژوهش با رويكرد آينده نگاري به شناسايي مهمترين عوامل مؤثر، ميزان و چگونگي تأثيرگذاري اين عوامل بر يكديگر و بر وضعيت آينده توسعه فضايي منطقه آزاد ارس مي پردازد كه در واقع زمينه تدوين سناريوها در مراحل بعدي و همچنين تدوين راهبردها، برنامه ريزي و سياستگذاري براي رسيدن به سناريوهاي مطلوب را فراهم ميكند كه از روش هاي دلفي و تحليل اثرات متقاطع و نرم افزار ميك مك به شناخت پيشران ها پرداخته است و از لحاظ روش توصيفي – تبيني و نتايج، كاربردي است در مرحله اول، ۵۱ متغير در قالب ۴ عامل (اقتصادي، سياسي و نهادي، اجتماعي و گردشگري و كالبدي و محيطي) ، شناسايي و از ميان عوامل ميزان تأثيرگذاري بر يكديگر و بر آينده با روشهاي مستقيم و غيرمستقيم، ۱۳عامل كليدي، جذب سرمايه، تحريم‌هاي بين‌المللي، توسعه دشت‌هاي كشاورزي و گلخانه‌اي، توسعه بخش صنعت، صادرات، قيمت زمين، توسعه شهري و روستايي، روابط ديپلماتيك با كشورهاي حوزه قفقاز، رقابت منطقه‌اي با ساير مناطق آزاد، زيرساخت‌هاي گردشگري، رونق تجارت، تسهيل در واردات و مناقشه قره باغ و روند صلح، انتخاب، كه بيشترين نقش را در توسعه فضايي آينده منطقه آزاد ارس، ايفا مي نمايد.