كليدواژه :
ساسانيان , ماديان هزار دادستان , انوشيروان , تشكيلات روحانيون , ردان
چكيده فارسي :
ماديان هزار دادستان تنها نسخه خطي ناقص از چندين مجموعه حقوقي دوره ساساني است. در اين كتاب علاوه بر قانون‌گذاران و مفسران حقوقي، مقامات ديني زردشتي مانند موبدان، هيربدان، دستوران و ردان نيز در نقش قاضي ظاهر شده و حكم صادر كرده‌اند. اين گفتار بااستناد به كتاب حقوقي ماديان و با هدف شناختن جايگاه ردان در دوره ساسانيان به‌روش تحليلي‌تاريخي نوشته شده است. پرسش‌هاي مقاله اين است: بنابر ماديان، ردان در دوره ساساني چه وظايفي داشتند و احكام صادره آن‌ها كدامند؟ بررسي‌ها نشان داد: اين دين‌مردان در دستگاه روحانيت دوره ساساني وظايفي مشخص داشتند و به‌عنوان دستياران پادشاه براي اعتلاي حكومت ديني و كشور مي‌كوشيدند. ردان در قانون‌گذاري و نظارت بر آن و حفظ آموزه‌هاي ديني و منافع كشور بسيار پرانگيزه و پويا ظاهر شده‌اند. آن‌ها در باز پس گرفتن مالكيت و ماليات نهادن بر دارايي و مسايل خريد و معاوضه و ارزيابي ارزش اموال آتشكده صلاحيت داشتند. درآمد دولت ساساني از ماليات حاصل مي‌شد. تعيين ماليات و دريافت آن و رسيدگي به امور درآمدي دولت به ردان واگذار شده بود. حسابرس ارزش و بهاي اموال منقول و غيرمنقول و ورود دارايي به خزانه شاهي و خروج آن و اسناد واگذاري و تحريم و غيره را محاسبه و آماده مي‌كرد؛ سپس، با حضور رد ميزان دارايي خزانه را گزارش مي‌داد. رد بايد گزارش حسابرس بررسي و تاييد مي‌كرد. ردان، در دوره انوشيروان جايگاه ويژه‌اي احراز كردند و مُهر آنان در كنار مُهر موبدان به اسناد اعتبار مي‌دهد و وظايف آن‌ها بيان‌گر قدرت و نفوذ آنان در دين و دولت است.
چكيده لاتين :
Mādayān ī Hazār Dādestān is only imperfect manuscript from the legal collection of the Sassanid period. In this book, in addition to legislators and legal commentators, Zoroastrian religious authorities such as Mowbedān, Hērbedān, Dastwarān and Radān have also appeared in the role of judges and issued rulings. This article was written with the reference to Mādayān's legal book and with the aim of knowing the position of Radān in the Sassanid era in a historical analytical way.The questions of the article are: According to the book, what were the duties of the Radān in the Sassanid era and what are their rulings? Research showed: These religious men have certain duties in the clerical system of the Sassanid period and as assistants of the king, they tried to elevate the religious government and the country. Radān have appeared very motivated and dynamic in legislating and monitoring it and preserving religious teachings and benefit of the country. They have competent in recapturing ownership and property tax, purchase and exchange issues, and assessing the value of the fire temple property.The Sassanid government's income was derived from taxes. Determining taxes and collecting those, and dealing with the government's revenue matters were entrusted to Radān.The auditor calculated and prepared the value and price of movable and immovable property, the entry and exit of assets into the royal treasury, the documents of assignment and embargo, etc.Then, in the presence of Rad, he would report the amount of treasury assets. Rad should have reviewed and approved the auditor's report. Radān gained a special position during the Anushirvan period and their seal is given to authentic documents along with the Mowbedān seal, and their duties express their power and influence in religion and government.
