ارزيابي پايداري كشت‌بوم‌هاي كلزا (Brassica napus L.)بر پايه تحليل انرژي، ردپاي كربن و گازهاي گلخانه‌اي

اين تحقيق با هدف ارزيابي پايداري كشت‌بوم‌هاي كلزا بر اساس تحليل انرژي، ردپاي كربن و انتشار گازهاي گلخانه‌اي در شهرستان كلاله، در استان گلستان، در سال زراعي 98-1397 به‌وسيله پرسشنامه و مصاحبه چهره به چهره با كلزاكاران و جمع‌آوري اطلاعات از سازمان جهاد كشاورزي استان گلستان انجام شد. تعداد مزارع مورد مطالعه، توسط رابطه كوكران تعيين گرديد. بر اين اساس، 50 مزرعه كلزا انتخاب شدند. قابليت اعتماد پرسشنامه 0.81 محاسبه شد. پس از تعيين مهم‌ترين ورودي‌ها و خروجي مزارع، ردپاي كربن، انتشار گازهاي گلخانه‌اي و شاخص‌هاي مربوط به انرژي در اين كشت‌بوم‌ها محاسبه و ارزيابي شدند. نتايج نشان داد كه انرژي ورودي كل 13200 مگاژول در هكتار، انرژي خروجي كل 63400 مگاژول در هكتار، كارايي مصرف انرژي 4.8، بهره‌وري انرژي 0.17 كيلوگرم در مگاژول، ردپاي بوم‌شناختي توليد كلزا 0.99 هكتار جهاني و پتانسيل گرمايش جهاني 779.03 كيلوگرم معادل دي‌اكسيد كربن در هكتار بود. همچنين، ورودي‌هاي سوخت فسيلي با 46.46 و 54.83 و كود نيتروژن با 39.24 و 34.73 درصد، به‌ترتيب بيشترين سهم از هر دو شاخص ردپاي كربن و پتانسيل گرمايش جهاني در توليد كلزا را داشتند. به‌طور كلي توليد كلزا در شهرستان كلاله از لحاظ هر سه شاخص انرژي خالص، ردپاي كربن و پتانسيل گرمايش جهاني، پايدار بود. با اين وجود، به دليل سهم زياد دو ورودي سوخت فسيلي و كود نيتروژن از اين شاخص‌ها و در نتيجه تاثير زياد آن‌ها روي پايداري توليد، مديريت مصرف اين ورودي‌ها و آموزش و توجيه كشاورزان در اين زمينه، به‌منظور افزايش پايداري توليد محصول، توصيه مي‌شود.