درج شعر فارسي در متون منثور (با تكيه بر متون منثور قرن هشتم)

درج نظم و شعر در لابه‌لاي نثر فارسي قدمتي ديرينه دارد. با نگاهي به متون منثور كهن مي‌توان دريافت كه اغلب نويسندگان بعد از تولد شعر فارسي به اين آميختگي تمايل داشته‌اند؛ گويي ايشان بر تأثير شعر بر روح مخاطب و اقناع ناشي از آن واقف بوده‌اند. انگيز‌ه‌هاي مبتني بر اهداف ادبي و سياسي- اجتماعي سبب ورود شعر به متون منثور بوده است. با نگاه به فهرست كتاب‌هاي علوم بلاغي قديم و جديد اين موضوع نمايان شد كه تاكنون بلاغيون به انواع درج شعر در متون نثر كه يكي از جنبه‌هاي زيبايي‌شناسانه است، آنچنان كه بايد نپرداخته‌اند. تنها اصطلاحي كه نسبت به ديگر تعابير، تناسب بيشتري با اين فن دارد، «استشهاد» است؛ اصطلاحي عام كه شامل درج آيه، حديث، خبر و شعر در متن مي‌شود. اصطلاحات ديگري نيز همچون حل، اقتباس و تضمين مطرح شده است كه بنا بر تعاريف موجود، دقيقاً مربوط به شعر نيست. آمدن شعر در بين متن نثر، انواع و قواعدي دارد كه تاكنون كشف نشده و اصطلاحاتي نيز براي اين انواع ارائه نشده است. نوشتار حاضر كوشيده است تا با بررسي متون منثور آميخته به شعر در قرن هشتم به عنوان نمونۀ مورد تحقيق به سبب آنكه شعر فارسي در اين قرن به اوج قلۀ رشد خود رسيده است، انواع درج شعر در بين نثر و اهداف آن را با ذكر نمونه­هايي از اين متون بيان كند و تعاريف پيشنهادي خود را براي حل اين مسأله ارائه دهد. اصطلاح پيشنهادي اين نوشتار اصطلاح كاملاً فارسي و ادبي «شعرآميزي»  است.