فهم گفتماني ظهور و تغيير خط‌مشي مسكن در برنامه‌هاي چهارم و پنجم توسعه كشور

هدف: پژوهش حاضر به‌دنبال فهم چرايي و چگونگي تغيير خط‌مشي مسكن در برنامه‌هاي توسعه، از منظر رويكرد گفتماني است. روش: در اين پژوهش از رويكرد گفتماني لاكلا و موف، به‌عنوان روش پژوهش، براي تحليل خط‌مشي مسكن در برنامه‌هاي چهارم و پنجم توسعه استفاده شده است. اين روش طي دو گام اجرا شده است؛ در گام اول، به توصيف نظام معنايي گفتمان از طريق شناسايي نشانه‌هاي اصلي پرداخته شده است. در گام دوم، نظريه اجتماعي هر گفتمان، بر محوريت تخاصم و غيريت ايجاد شده توصيف شده است. در انتهاي گام دوم، به‌صورت مجزا، نحوه ساخت گفتماني خط‌مشي مسكن در هر برنامه نيز تشريح شده است. يافته‌ها: در برنامه چهارم توسعه، دال شناور عدالت اجتماعي در مفصل‌بندي با دال‌هاي مركزي توانمندسازي و تخصيص كارآمد و هدفمند منابع قرار گرفته و در معناي عدالت اقتصادي به تثبيت رسيده است. در برنامه پنجم نيز، دال شناور توسعه پايدار در مفصل‌بندي با دال‌هاي مركزي توسعه دروني و توانمندسازي قرار گرفته است و در معناي حفظ حريم شهرها، جلوگيري از آسيب‌رساني به محيط‌زيست و عدم مداخله در آن، به‌واسطه ساخت مسكن به تثبيت رسيده است. نتيجه‌گيري: برنامه چهارم توسعه با هژمون‌كردن گفتمان عدالت اقتصادي، هم نسبت به ساير بديل‌هاي عدالت مثل عدالت فرهنگي و عدالت اجتماعي و هم نسبت به بديل‌هاي كلي عدالت نظير حق، نياز و كالا غيريت ايجاد و آن‌ها را طرد كرده است. برنامه پنجم توسعه نيز با هژمون‌كردن توسعه پايدار، هم نسبت به ساير انواع توسعه و هم نسبت به ماهيت‌هاي غيركالبدي و محيط‌زيستي مسكن ايجاد غيريت كرده است.